In haar promotieonderzoek heeft Annemarie Balvert een analyse uitgevoerd van de onderliggende narratieven die ten grondslag liggen aan het concept van de open digitale overheid. Het onderzoek laat zien dat de verwachtingen rond transparantie en burgerbetrokkenheid vaak niet worden waargemaakt, omdat er onvoldoende wordt nagedacht over voor wie de informatie toegankelijk moet zijn, op welke manier en met welk doel.
Bij de ontwikkeling van systemen voor de overheid zien we dagelijks hoe lastig het is om transparantie echt betekenis te geven. De focus ligt vaak op techniek en op aansluiting bij de geldende wet- en regelgeving. Er wordt bij de realisatie van systemen nog te weinig stilgestaan bij de vraag voor wie en waarom de informatie beschikbaar moet zijn en welk doel de overheid met die informatieverstrekking beoogt.
Transparantie wordt pas waardevol als deze aansluit op de context van de informatievrager en als de informatie toegankelijk, begrijpelijk en betrouwbaar is. Met de implementatie van de Wet open overheid is de digitalisering van overheidscommunicatie in volle gang. Overheden en hun leveranciers hebben nu de kans om samen openheid en transparantie écht betekenisvol vorm te geven.
Om dit te bereiken is het van belang dat overheidssystemen worden ontworpen in lijn met het gekozen narratief. Balvert noemt in haar onderzoek – vanuit het perspectief van de Wet open overheid – het vertrouwens-narratief (informatieverstrekking om het vertrouwen tussen overheid en burger te versterken) en het waarde-narratief (informatieverstrekking om waarde te creëren met overheidsinformatie). Daarnaast zijn ook andere narratieven denkbaar, zoals het burgerrechten-narratief (gericht op informatie als grondrecht van de burger) en het efficiëntie-narratief (gericht op de verbetering van overheidsprocessen).
Informatie moet echter niet alleen beschikbaar en vindbaar zijn, maar ook toegankelijk, begrijpelijk en bruikbaar. Daarom moeten ontwerpkeuzes nadrukkelijk rekening houden met de diversiteit aan digitale vaardigheden van burgers die hiervan gebruik willen maken.
Een open overheid vraagt om meer dan alleen technische ontsluiting; zij moet begrijpelijk, bruikbaar en afgestemd zijn op de samenleving.