Kiesraad: alle kiezers moeten hulp kunnen krijgen van stembureauleden

Alle kiezers moeten hulp kunnen krijgen in het stemhokje. Dus mensen met een lichamelijke beperking en andere kiezers die hier om vragen. Stembureauleden moeten deze kiezers helpen. Dat is het advies van de Kiesraad op het wetsvoorstel van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.  

De Kiesraad vindt dat iedereen die dat wil zelfstandig moet kunnen stemmen. Soms hebben kiezers hier hulp bij nodig. Door deze hulp te bieden vanuit het stembureau kunnen meer mensen meedoen aan de verkiezingen. Dat maakt de verkiezingen toegankelijker voor een grotere groep kiezers.

Gelijke behandeling kiezers

De Kiesraad vindt het belangrijk dat de nieuwe regels uitvoerbaar zijn en duidelijk voor iedereen. De Kiesraad pleit daarom voor afspraken die gelden voor alle kiezers die hulp nodig hebben. De reden voor die hulp mag niet uitmaken.

Duidelijkheid is belangrijk voor kiezers, leden van het stembureau en voor andere mensen in het stembureau, zoals andere kiezers of waarnemers.  De Kiesraad wil niet dat er in het stembureau discussie ontstaat over de beperking van de kiezer. Of over welke vorm van hulp wel of niet mag.

De Kiesraad adviseert daarom dat mensen met een lichamelijke beperking straks alleen hulp kunnen krijgen van een (getraind) stembureaulid. Nu kunnen zij zelf nog kiezen van wie zij hulp willen.

Inzet stembureauleden

Stemvrijheid en stemgeheim zijn heel belangrijk bij verkiezingen. Stemvrijheid betekent dat je zelf mag weten op wie je stemt. Stemgeheim betekent dat je niemand hoeft te vertellen op wie je hebt gestemd.

Stembureauleden zijn neutraal, op grond van de Kieswet. Hulp van een stembureaulid is daarom beter voor de stemvrijheid. Iemand anders zou een kiezer kunnen vragen of dwingen op een bepaalde partij of persoon te stemmen. En niemand anders dan het stembureaulid komt zo te weten op wie de kiezer stemt.

Wetsvoorstel

Op dit moment mogen alleen mensen met een lichamelijke beperking hulp krijgen in het stemhokje. In het wetsvoorstel krijgt elke kiezer die daar om vraagt hulp. Bijvoorbeeld kiezers met een verstandelijke beperking, dementie, dyslexie of laaggeletterdheid. Iedereen mag om hulp vragen. De reden maakt niet meer uit. Het is ook niet meer nodig om een reden te geven.  

In het oude wetsvoorstel ging het om een experiment in enkele gemeenten. In het nieuwe wetsvoorstel wordt de regel in één keer in het hele land ingevoerd. De Kiesraad vindt dat beter. Alle kiezers moeten op dezelfde manier kunnen stemmen. In welke gemeente zij wonen, mag niet uitmaken. 

De Kiesraad geeft advies aan de regering en het parlement (de Eerste en Tweede Kamer). Zij bepalen uiteindelijk welke hulp kiezers straks kunnen krijgen.