Arts en patiënt moeten samen werken aan wilsverklaring bij dementie

Arts en patiënt moeten samen in een goede relatie een kraakheldere wilsverklaring bespreken. Euthanasie bij vergevorderde dementie behoort dan wel degelijk tot de mogelijkheden. Dat betoogt de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) volgende week donderdag tijdens een symposium over euthanasie en dementie in Amersfoort.

Ongeveer 250.000 mensen in Nederland hebben dementie. Rond het jaar 2050 is dat aantal verdubbeld. Steeds meer mensen bij wie de diagnose dementie is gesteld, benaderen de NVVE met de vraag welke mogelijkheden er zijn rondom het zelfgekozen levenseinde. Vaak hebben zij in hun directe omgeving meegemaakt hoe ontluisterend en aangrijpend het proces van dementie zich kan voltrekken. Voor zichzelf willen zij die situatie voorkomen, maar het verkrijgen van euthanasie bij dementie is niet eenvoudig. De grote vraag waarmee artsen zich geconfronteerd zien, is of de patiënt zijn euthanasieverzoek nog wel kan herhalen als de wilsbekwaamheid door de dementie afneemt. Weliswaar vervangt de schriftelijke wilsverklaring het mondelinge verzoek, maar veel artsen zijn huiverig als de bevestiging niet meer kan worden verkregen.

Toch wordt euthanasie wel degelijk verleend aan mensen met dementie. Het aantal steeg van 12 in het jaar 2009 via 81 in 2014 naar 166 in 2017. Dit betrof mensen die zelf nog konden zeggen dat zij euthanasie wilden. Vorig jaar kregen daarnaast 3 patiënten met vergevorderde dementie euthanasie. Uit recente uitspraken van zowel de tuchtrechter als de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie blijkt dat een ‘kraakheldere’ wilsverklaring en een goede communicatie tussen arts en patiënt uitkomst bieden.

De NVVE helpt haar leden met het formuleren van een kraakheldere wilsverklaring, onder meer door hulpteksten ter beschikking te stellen. De teksten spelen in op de actualiteit. Zo adviseert de NVVE onder meer om in de wilsverklaring op te nemen dat je er geen bezwaar tegen hebt dat de arts je voorafgaand aan de euthanasie ongevraagd een kalmerend middel toedient.