Resultaten Eurobarometer winter 2025

Eurobarometer-enquête bevestigt: Europese burgers willen een EU die beschermt en als eenheid optreedt.

• 74% van de burgers vindt dat hun land baat heeft bij het EU-lidmaatschap. 62% is voorstander van een belangrijkere rol voor het Europees Parlement.

• 66% van de burgers wil dat de EU een grotere rol speelt bij de bescherming tegen wereldwijde crises en veiligheidsrisico's.

• Defensie en veiligheid (36%) en concurrentievermogen (32%) worden als belangrijkste beleidsprioriteiten beschouwd.

• Bijna negen op de tien (89%) EU-burgers vinden dat de EU-lidstaten meer verenigd moeten optreden om de huidige mondiale uitdagingen het hoofd te bieden.

De Eurobarometer-enquête van het EP, winter 2025, die vandaag is gepresenteerd, toont recordhoogtes van steun voor het EU-lidmaatschap, met een sterke nadruk op vrede en veiligheid.

President van het EP, Roberta Metsola, zei: “Twee derde van de Europeanen willen dat de EU een grotere rol speelt in hun bescherming. Dit is een duidelijke oproep tot actie, waarop wij zullen reageren. Europa moet sterker worden, zodat onze burgers zich veiliger voelen. Het EP zal ervoor zorgen dat elk voorstel dat wordt gepresenteerd, gedurfd en ambitieus genoeg is om het ernstige dreigingsniveau waarmee Europa wordt geconfronteerd, het hoofd te bieden. Europa moet vandaag stappen zetten of het wordt morgen overgeslagen.”

66% van de EU-burgers wil dat de EU een belangrijkere rol speelt in hun bescherming tegen wereldwijde crises en veiligheidsrisico’s. Dit standpunt is vooral sterk onder jongere respondenten van de enquête. Op nationaal niveau variëren de resultaten voor een grotere rol van de EU van 87% in Zweden tot 47% in Roemenië en 44% in Polen. In Nederland ligt dit percentage op 84%.

Bijna drie kwart van de EU-burgers (74%) is van mening dat hun land heeft geprofiteerd van het EU-lidmaatschap. Dit is het hoogste resultaat ooit geregistreerd in een Eurobarometer-enquête voor deze vraag, sinds deze voor het eerst werd gesteld in 1983. Ook in Nederland is er brede overeenstemming dat het land heeft geprofiteerd van EU-lidmaatschap. 85% geeft aan dat Nederland hier voordeel uit heeft gehaald. In de huidige context noemen respondenten de bijdrage van de EU aan het handhaven van vrede en het versterken van de veiligheid (35%) als de belangrijkste reden waarom het lidmaatschap als voordelig wordt beschouwd. In Nederland ligt dit zelfs op 50%. Tevens vindt 60% van de Nederlanders dat internationale samenwerking tussen lidstaten het voornaamste voordeel van EU-lidmaatschap is.

Daarnaast is er brede overeenstemming onder EU-burgers dat de EU-lidstaten meer verenigd moeten zijn om de huidige mondiale uitdagingen aan te gaan (89%) en dat de Europese Unie meer middelen nodig heeft om de komende uitdagingen aan te pakken (76%). Dit beeld kan ook worden gezien in Nederland, waar 93% van de respondenten aangeeft dat lidstaten meer verenigd moeten zijn en 75% vindt dat de EU hiervoor meer middelen nodig heeft.

Burgers verwachten dat de EU de veiligheid en defensie versterkt en de concurrentiekracht bevordert.

In een snel veranderende geopolitieke omgeving worden defensie en veiligheid (36%) evenals concurrentiekracht, economie en industrie (32%) gezien als de gebieden waarop de EU zich het meeste zou moeten richten om haar positie in de wereld te versterken. Dit zijn ook de thema's die hoog op de agenda stonden tijdens de Europese Raad van vorige week, waarbij de voorzitter van het Europees Parlement pleitte voor snellere actie en meer ambitie. Hoewel de resultaten voor defensie en veiligheid stabiel zijn in vergelijking met februari/maart 2024, zijn de resultaten voor concurrentiekracht, economie en industrie met vijf procentpunten gestegen. Deze twee gebieden worden gevolgd door energieonafhankelijkheid (27%), voedselzekerheid en landbouw (25%) en onderwijs en onderzoek (23%). Defensie en veiligheid wordt ook door Nederlanders genoemd als de belangrijkste prioriteit waar de EU zich op moet gaan richten (44%). Daarnaast vindt 35% dat energieonafhankelijkheid ook een belangrijke prioriteit voor de EU moet zijn, gevolgd door Europese waarden en het beschermen van mensenrechten (28%).

Economische en veiligheidskwesties staan ook centraal wanneer het gaat om de onderwerpen die burgers willen dat het Europees Parlement als prioriteit aanpakt. Vier op de tien Europeanen noemen inflatie, stijgende prijzen en de kosten van levensonderhoud (43%), gevolgd door de EU's defensie en veiligheid (31%), de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting (31%) en steun voor de economie en de creatie van nieuwe banen (29%). Inflatie, stijgende prijzen en de kosten van levensonderhoud zijn een belangrijke prioriteit in alle leeftijdsgroepen, met piekresultaten in Portugal (57%), Frankrijk (56%), Slowakije (56%), Kroatië (54%) en Estland (54%). In Nederland zijn er enige verschillen op te merken. Zo stelt 48% mede dat defensie en veiligheid een topprioriteit in het Europees Parlement moet zijn, terwijl 41% van mening is dat ook actie tegen klimaatverandering op de agenda moet staan, gevolgd door migratie en asielbeleid (33%). Jongeren tussen 15 en 24 jaar vinden juist dat inflatie topprioriteit moet hebben (51%) en geven relatief een lagere score aan defensie en veiligheid dan oudere respondenten (36% tegenover 47% voor de groep tussen 25 en 39 jaar en 51% voor personen ouder dan 40 jaar).

Zoals blijkt uit de vorige enquête van het EP, speelden inflatie en de kosten van levensonderhoud al een belangrijke rol als drijvende kracht bij de laatste Europese verkiezingen, en de economische situatie blijft een belangrijke zorg voor veel Europeanen. Een derde (33%) verwacht dat hun levensstandaard in de komende vijf jaar zal afnemen, zeven procentpunten meer dan in juni-juli 2024. Dit geldt voor 53% van de Franse respondenten (+8 pp) en 47% van de Duitse respondenten (+15 pp). In Nederland ligt dit percentage aanzienlijk lager. Zo vreest slechts 28% van de respondenten in Nederland een verslechtering van hun levenstandaard en verwacht 23% zelfs een verbetering. Zo lijken Nederlanders een positievere verwachting te hebben dan het EU-gemiddelde van 14%.

Vrede en democratie blijven de kernwaarden van de EU

Als het gaat om de waarden die Europeanen willen dat het Europees Parlement verdedigt, staan vrede (45%), democratie (32%) en de bescherming van mensenrechten binnen de EU en wereldwijd (22%) bovenaan. De resultaten voor deze vraag zijn stabiel gebleven, wat de sterke en blijvende steun van burgers voor de oprichtingswaarden en -principes van de EU benadrukt.

Twee derde van de burgers steunt een sterkere rol voor het EP

Zoals uit historische trends blijkt, wenden burgers zich in tijden van crisis tot de EU voor beslissende acties en oplossingen. Wanneer de EU als eenheid optreedt en resultaten boekt, is de steun hoog – wat momenteel het geval is. 50% van de respondenten heeft een positief beeld van de EU. In het afgelopen decennium was dit slechts één keer hoger (52%), in het voorjaar van 2022, na de Russische invasie van Oekraïne. Het positieve imago van het EP blijft op een hoog niveau (41%). Ook in Nederland is de steun voor het Europees Parlement bovengemiddeld. 49% van de Nederlandse respondenten gaf aan een (zeer) positief beeld te hebben van het Europees Parlement. Enkele maanden na de start van de zittingsperiode zou meer dan zes op de tien (62%) burgers graag zien dat het Europees Parlement een belangrijkere rol speelt, een stijging van zes procentpunten ten opzichte van februari-maart 2024, enkele maanden voor de Europese verkiezingen van juni 2024. In Nederland ligt dit percentage op 66%, een stijging van 11 procentpunten ten opzichte van vorig jaar. Dit percentage is gelijk voor zowel mannen als vrouwen. Van de respondenten lijken jongeren tussen 15 en 24 het meest positief over de rol van het Europees Parlement (75%).

De volledige resultaten zijn hier te vinden.

Achtergrond: De Eurobarometer-enquête van het Europees Parlement voor de winter van 2025 werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Verian tussen 9 januari en 4 februari 2025 in alle 27 EU-lidstaten. De enquête werd persoonlijk afgenomen, met daarnaast video-interviews in Tsjechië, Denemarken, Finland, Malta, Nederland en Zweden. In totaal werden 26.354 interviews afgenomen en de EU-resultaten zijn gewogen op basis van de bevolkingsgrootte in elk land.