De Molen van Mondriaan bij Simonis & Buunk

‘Buiten is het koud, binnen is het warm’ is de titel van de Wintersalon van kunsthandel Simonis & Buunk in Ede. Deze verkooptentoonstelling kent vele hoogtepunten van bekende meesters van weleer. Eén van die hoogtepunten kwam onlangs vanuit Stockholm naar Ede: De Oostzijdse Molen aan het Gein. Het is een bijzondere vroege Piet Mondriaan.

In 2005 kocht het Rijksmuseum Mondriaans Gezicht op de Oostzijdse Molen bij maanlicht bij Simonis & Buunk. De Edese kunsthandel verwierf het vroege topstuk een jaar daarvoor in Kopenhagen. Molens van Mondriaan doen het goed en het lijkt wel of de Scandinaviërs vooral op deze werken zijn gesteld. Museum Kunst der Westkuste, een eiland nabij Denemarken, kocht bij Simonis & Buunk een andere Molen van Mondriaan. Op een kleiner formaat is dezelfde Oostzijdse molen nu op de Wintersalon te bewonderen. Een knipoog naar het viermaal grotere stuk in het Rijks, maar kleiner betekent zeker niet minder.

Alleen al voor dit innemende werk van de jonge Piet Mondriaan is een bezoek aan de tentoonstelling in Ede alleszins de moeite waard. Op de verkooptentoonstelling, die van 15 december tot en met 5 januari duurt, is daarnaast werk te zien van bijna honderd kunstenaars uit de 18e, 19e en 20ste eeuw. Er zijn schilderijen, aquarellen, tekeningen en beelden uit romantiek en impressionisme, maar ook werk van luministen, expressionisten, abstracten en klassiek-modernen. De tentoongestelde werken behoren tot het hogere segment, diverse zijn zelfs van 'museumkwaliteit'.

Oostzijdse Molen

De jonge Mondriaan schilderde rond 1903 een serie landschappen bij de rivier het Gein bij Abcoude. Daarop is de Oostzijdse Molen vaak de blikvanger. Per fiets of trein bezocht hij dit gebied vanuit zijn toenmalige woonplaats Amsterdam. De Oostzijdse molen bevond zich op loopafstand van het treinstation Abcoude. Het was in deze periode een van Mondriaans meest geliefde motieven.

De achtkantige en met riet gedekte oer-Hollandse molen werd door Mondriaan tussen 1902 en 1908 vanuit verschillende standpunten en bij verschillende weersomstandigheden weergegeven. Bij dag, bij zonsondergang of nacht, op staand en liggend formaat. Mondriaan zelf zei hierover: 'Ik ben niet uit op schilderijen, ik ben uit op ontdekkingen'. De schilderijen van deze molen zijn de weerslag van zijn zoektocht naar telkens andere oplossingen van vormproblemen, die voortkwamen uit zijn veranderende kunstopvattingen.

Stormachtige dag

Voor het schilderij dat nu op de najaarstentoonstelling bij Simonis & Buunk te zien is, heeft Mondriaan een standpunt gekozen op een kleine steiger die hoorde bij boerderij Landzicht, waar de rivier een bocht maakt en wat breder is. De hoge horizon in het schilderij zorgt ervoor dat de nadruk ligt op de rivier. Rechts van de molen is het kleine huis te zien waar de molenaarsfamilie in de zomermaanden woonde. Nog wat verder naar rechts zijn met een enkele verfstip wat grazende koeien aangegeven. Alle aandacht gaat naar het water dat op een stormachtige dag het zonlicht vangt op de golven. En op de achtergrond is natuurlijk het stoere silhouet van zijn geliefde Oostzijdse Molen tegen de wolkenlucht afgetekend.

Buiten is het koud, binnen is het warm

De jaarlijkse najaarstentoonstelling van kunsthandel Simonis & Buunk in Ede vindt plaats van 15 december 2018 tot en met 5 januari 2019. Openingstijden zijn dinsdag t/m zaterdag 11-17 uur (open op zondag 16 en 30 december, gesloten op maandagen, de beide kerstdagen en Oud en Nieuw). De tentoongestelde werken worden gepresenteerd in een rijk geïllustreerde catalogus, die al vanaf 27 november online in te zien is via de website: www.simonisbuunk.nl.