Onbekend ‘Gezicht op Naarden’ van Cornelis Springer ontdekt

Er is een schilderij van Naarden op de markt gekomen dat niet eerder bekend was. Het onbekende schilderij uit 1863 bevond zich in een particuliere collectie in Duitsland, waar kunsthandel Simonis & Buunk het recent verworven heeft. De maker is Cornelis Springer, samen met Andreas Schelfhout en B.C. Koekkoek de belangrijkste schilder van de Hollandse romantiek. Kunsthandelaar Frank Buunk: ‘We hebben in 40 jaar meer dan 50 Springers verhandeld, maar dit is de allermooiste. Dit grote paneel wint op alle fronten: gevelschildering, figuurstoffering en compositie. Een 10 met een griffel.’

In de schilderijen van Cornelis Springer is vaak een prominente plaats toebedeeld aan gebouwen uit de 17e en 18e eeuw. Soms is dit een fantasie-architectuur, maar in de meeste gevallen waren dit bestaande gebouwen waarvan men de schoonheid ‘herontdekte’. Naarden behoorde tot de steden waarvan Springer de schoonheid al vroeg, in de jaren vijftig van de vorige eeuw, ontdekte. Hij heeft de stad diverse keren en vanuit verschillende gezichtspunten geschilderd, waarbij het fraaie stadhuis uit 1601 met zijn dubbele trapgevel – de enige in Nederland – en elegante torentje zijn bijzondere aandacht had. Het Huis van de Stad, zoals het nu heet, is afgelopen najaar bekroond met een Michelinster omdat het een plek is om echt te bezoeken.

Meestal maakte Springer van de gebouwen eerst een uitvoerige schets, die hij dan later tot schilderij uitwerkte. Van het nu ontdekte schilderij was de schets uit april 1863 al langer bekend maar het olieverfschilderij niet. De schets staat in Springers monografie uit 2015 afgebeeld naast een olieverfschilderij met hetzelfde gezichtspunt, maar die hij twee jaar later, in 1865, maakte. In beide schilderijen is de trapgevel te zien met op het kerkplein een drukbevolkte groentemarkt die hier in de 19e eeuw ook daadwerkelijk werd gehouden; de markt is op het ontdekte schilderij alleen nog kleurrijker en drukker bevolkt dan in het latere werk.

Ook in Springers tijd waren zijn schilderijen van Naarden geliefd. Zijn missie om een museaal meesterwerk te creëren slaagde toen hij in 1864 een gezicht op het stadhuis vanuit de Raadhuisstraat op uitzonderlijk groot formaat uitwerkte: 84 x 115,5 cm. Hij verkocht het datzelfde jaar nog aan het Schielandshuis, het latere Museum Boijmans in Rotterdam. Met een verkoopbedrag van 1.500 gulden behoorde het destijds tot Springers duurste stukken.