'Leiders moeten in tijden van crisis vooral eerlijk zijn'

NAVO-topman Rutte sprak over de noodzaak om ons mentaal voor te bereiden op een oorlog. Dat illustreert een kernprincipe van leiderschap: duidelijkheid en transparantie. Zelfs bij ongemakkelijke waarheden. 

Ruttes opmerking dat hij ‘niet de luxe heeft’ om rekening te houden met angst onderstreept dat leiders verantwoordelijkheid dragen om eerlijk te zijn, ook als de boodschap confronterend is. Hij kan maar één ding doen, zei hij, en dat is delen wat hij weet vanuit zijn kennis en overtuiging.

Dit geldt niet alleen voor leiders op het wereldtoneel, maar ook voor leiders in organisaties. Hoe ongemakkelijk de waarheid ook is, mensen hebben het recht om die te horen. 

Paniek voorkomen

Leidinggevenden zijn vaak geneigd om moeilijke boodschappen af te zwakken om paniek te voorkomen. Maar zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Een omfloerste boodschap leidt juist tot onzekerheid en wantrouwen.

Een andere valkuil is om ongemakkelijke waarheden te verzachten met motiverende woorden. Goed bedoeld, maar hierdoor kan de situatie minder ernstig en urgent lijken.

Geloofwaardig 

Juist door eerlijke informatie te geven versterken leiders het vertrouwen en maken ze het makkelijker om gezamenlijk richting te bepalen. Leiders moeten daarom de moed hebben om ongemakkelijke waarheden te benoemen, de gevolgen daarvan te dragen en koersvast te blijven. Ze moeten helder vertellen wat er bekend is, wat onzeker blijft en welke stappen noodzakelijk zijn. Daarmee bieden zij de houvast die nodig is in onzekere tijden.