NVVE blij met begrip Tuchtcollege voor arts die euthanasie verleende

De Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) is verheugd dat het Centraal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg begrip toont voor een verpleeghuisarts die in 2016 een wilsonbekwame patiënte euthanasie verleende. Het Tuchtcollege zette de eerder door de tuchtrechter opgelegde berisping om in een waarschuwing. ,,Hiermee is bevestigd dat de arts naar eer en geweten en in het belang van de patiënt handelde’’, zegt NVVE-directeur Agnes Wolbert.

Het Tuchtcollege vindt dat de patiënte, die aan dementie leed, een onduidelijke wilsverklaring had. De arts had een poging moeten ondernemen om de euthanasie toch nog met de patiënte  te bespreken. Desondanks noemt het Centraal Tuchtcollege de uitleg die de arts gaf aan de wilsverklaring ‘niet onbegrijpelijk’. Het is ‘ook niet onwaarschijnlijk dat met deze uitleg de wens van de patiënte tot uitdrukking is gebracht’, aldus het Tuchtcollege. De arts valt op dit punt ‘niets te verwijten: zij heeft haar afwegingen op zorgvuldige wijze en met inachtneming van de relevante omstandigheden gemaakt’, zo luidt de beslissing. Dat opname in een verpleeghuis wegens dementie het grote schrikbeeld van de patiënte was en dat zij daar meestentijds zeer ongelukkig was, is volgens het Tuchtcollege niet lichtvaardig vastgesteld. Dat maakt dat de lichtste tuchtrechtelijke maatregel, een waarschuwing, volstaat.  

Volgens de NVVE toont deze uitspraak aan dat artsen de ruimte hebben om een wilsverklaring en een euthanasieverzoek zelf te interpreteren, ook als de betrokken patiënt het verzoek vanwege wilsonbekwaamheid niet meer kan herhalen. In dit geval heeft de arts de patiënte uitgebreid geobserveerd. De arts heeft de wilsverklaring besproken met haar team en een psychiater die ook SCEN-arts is. Daarop volgde een advies door een tweede SCEN-arts en de eerste geneeskundige van haar instelling. Ze heeft zich laten adviseren door een consulent van de Levenseindekliniek en de expertisemanager specialistische doelgroepen van het verpleeghuis en de huisarts van de patiënte.

Voorafgaand aan de euthanasie deed de arts een slaapmiddel in de koffie van de patiënte. Het Tuchtcollege noemt dit ‘goed hulpverlenerschap’. Maar ook dit had de arts met de patiënte moeten bespreken, vindt het Tuchtcollege, ook al ‘lijkt het weinig zinvol en geen redelijk doel te dienen met een volledig wilsonbekwame patiënt’.

NVVE-directeur Agnes Wolbert: ,,Deze zaak bewijst dat zorgvuldigheid bij euthanasie niet uitsluitend gaat over regels, maar ook over de verstandhouding tussen arts en patiënt. Aspecten als empathie en invoelbaarheid moeten zwaar wegen.’’ Het Openbaar Ministerie kondigde in november 2018 aan de arts te vervolgen, voor het eerst in de geschiedenis van de euthanasiewetgeving. De NVVE hoopt dat de strafrechter net als het Tuchtcollege concludeert dat de arts overeenkomstig de wens van de patiënte handelde.

De NVVE (167.000 leden) voert op jaarbasis tienduizenden gesprekken met haar leden en krijgt veel vragen over euthanasie bij dementie en adviseert bij het opstellen van een wilsverklaring. Veel mensen willen absoluut niet in de situatie terechtkomen dat zij bij gevorderde dementie hun wensen niet meer kenbaar kunnen maken. De NVVE helpt daarom jaarlijks duizenden mensen met het opstellen van hun wilsverklaring. De NVVE wijst erop dat een wilsverklaring niet altijd een garantie is dat euthanasie wordt verleend, maar een kraakhelder geformuleerd document kan wel degelijk doorslaggevend zijn. Het is daarnaast van belang dat mensen hun wilsverklaring geregeld met hun (huis)arts bespreken en actualiseren.