Expert-/jongerenorganisaties: KopZorgenRaad nodig voor betere mentale gezondheid jongeren

** Onder embargo tot 2 november 2023 - 06.00 uur **

2 november 2023 | Vandaag pleiten 40 expert- en jongerenorganisaties voor de oprichting van een KopZorgenRaad (KZR). Het hoofddoel van deze raad is het bevorderen van de mentale gezondheid van jongeren. Met slechts 20 dagen tot de verkiezingen, zetten deze organisaties zich in voor structurele investeringen in de preventie van mentale problemen bij jongeren. Zij benadrukken dat de mentale gezondheid van jongeren een topprioriteit moet worden van een nieuw kabinet. In hun statement pleiten ze voor de oprichting van een KopZorgenRaad (KZR), een speciaal expertteam, dat het kabinet kan voorzien van zowel gevraagd als ongevraagd advies. Daarnaast kan dit team helpen bij het ontwikkelen van concrete maatregelen. Het statement is een initiatief van scholieren- en studentenorganisaties, ondersteund door het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO).

'De mentale gezondheid van jongeren lijkt op een overbelaste brug waarvan de last bijna ondraaglijk is geworden. Het nieuwe kabinet moet het fundament versterken en de last verlichten, zodat de brug van welzijn niet instort. Het bouwen van bruggen vereist samenwerking, dus betrek (ervaringsdeskundige) jongeren en experts hierbij.' - Demi Janssen, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO)

Mentale gezondheid van jongeren staat onder druk

Al jaren zijn er signalen dat de mentale gezondheid van jongeren onder druk staat. Zo blijkt uit onderzoek van het CBS dat één op de vijf van de 12 tot 25-jarigen zich psychisch ongezond voelt (CBS, 2022). Bovendien blijkt dat de helft van de studenten psychische klachten ervaart, zoals angst en somberheid, waarvan 12% in ernstige mate (Trimbos-instituut, RIVM en GGD GHOR, 2022). De organisaties stellen dat het vanuit de overheid nog ontbreekt aan concrete doelen en een structurele investering in de mentale gezondheid van jongeren: ‘het budget is veelal niet geoormerkt, verstopt in losse subsidieregelingen of aparte ministeriebegrotingen’. In een speciale aanpak van het ministerie van VWS is 1,1 miljoen gereserveerd voor het versterken van de mentale gezondheid van jongeren, dit beslaat 0,001% van de totale zorgbegroting.

'Suïcide is de belangrijkste doodsoorzaak bij jongeren tot 30 jaar. Investeren in preventie is van levensbelang. We moeten psychische problemen niet alleen als een probleem van jongeren benaderen, maar als een gezamenlijke verantwoordelijkheid. De verkiezingsperiode biedt een uitgelezen kans om het tij te keren en structureel te investeren in de mentale gezondheid van jongeren.' - Joyce van der Wegen, programmamanager externe relaties van het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO)

 ‘De prestatiedruk bij jongeren loopt hoog op, maar we zien weinig maatregelen in de verkiezingsprogramma's. Dat baart ons zorgen. Het welzijn van mijn generatie staat op het spel, dus vragen we het komende kabinet om, samen met jongeren zelf, serieuze stappen te zetten en maatregelen te nemen.’ - Rafke Hagenaars, voorzitter van LAKS

Een speciaal expertteam voor gevraagd en ongevraagd advies aan het kabinet

De expert- en jongerenorganisaties stellen in hun statement dat mentale gezondheid minstens zo belangrijk is als fysieke gezondheid, maar dat er nog te weinig bekend is over welke maatregelen effectief zijn. Het bevorderen van mentale gezondheid is complex en heeft invloed op verschillende aspecten van het leven van jongeren, zoals hun studie en sociale leven. Een KopZorgenRaad (KZR) kan het kabinet helpen bij het ontwikkelen van concrete maatregelen. Dit is te vergelijken met plannen voor het bevorderen van fysieke gezondheid, waar concrete doelen zoals 'het verminderen van overgewicht' of 'het terugdringen van alcoholgebruik' worden gesteld. De KZR moet onafhankelijk, divers en multidisciplinair zijn, en jongeren moeten een centrale rol spelen binnen dit expertteam.

"Het oprichten van de KopZorgenRaad, zoals voorgesteld door deze alliantie van expert- en jongerenorganisaties, is een concrete stap in de richting van werkelijke verandering. Het is een dringend verzoek aan het nieuwe kabinet om in gesprek te gaan met jongeren en te luisteren naar hun zorgen over de toekomst van hun generatie." - Tess Franken, voorzitter van het studenteninitiatief 'Door het Geluid'

Steun van een brede coalitie van organisaties en ambassadeurs

Het statement is opgesteld door jongerenorganisaties LAKS, JOBmbo, de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) en stichting ‘Door het Geluid’ met begeleiding van het Expertisecentrum inclusief onderwijs (ECIO). Het statement heeft steun van een groot aantal expert- en jongerenorganisaties zoals 113 Zelfmoordpreventie, MIND, MIND-us, JeugdzorgNL, De Nederlandse ggz, GGD GHOR Nederland, de Nationale Jeugdraad (NJR) en politieke jongerenorganisaties. Daarnaast bepleiten speciale ambassadeurs zoals Hannah Verboom, Thijs Launspach, Tim Senders en hoogleraar Floortje Scheepers op persoonlijke titel hun steun.