KIT experts: Klimaatverandering schadelijk voor seksuele en reproductieve gezondheid

Klimaatverandering is negatief van invloed op de seksuele en reproductieve gezondheid van mensen. Dat zeggen experts van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Zij worden daarin bevestigd door Wereldgezondheidsorganisatie WHO, die op de COP28 klimaattop in Dubai de gevolgen van klimaatverandering voor de volksgezondheid aan de orde stelt.

Klimaatverandering en Seksuele Reproductieve Gezondheid en Rechten

“Klimaatverandering schaadt bijna alle indicatoren van seksuele en reproductieve gezondheid, waaronder de gezondheid van moeders, vruchtbaarheid en het risico op seksueel en gender gerelateerd geweld” zegt Anke van der Kwaak, een van KIT’s experts op het gebied van Seksuele Reproductieve Gezondheid en Rechten (SRGR). In lage inkomenslanden, die als gevolg van klimaatverandering zwaar getroffen worden door toenemende droogte, overstromingen en ziektes en plagen in gewassen, zullen volgens van der Kwaak zonder tegenmaatregelen SRGR alleen maar verslechteren.

Irene de Vries, eveneens SRGR-expert, onderschrijft het uitgangspunt van planetary health : “de gezondheid van onze planeet hangt samen met onze eigen gezondheid”. Natuurrampen ontregelen gezondheidszorgsystemen en toegang tot SRGR-diensten waaronder geboorte- en kraamzorg maar ook seksuele voorlichting. Daar staat tegenover dat inspanningen die SRGR verbeteren, ook helpen in de strijd tegen klimaatverandering. “De mondiale strijd voor SRGR en voor een gezondere planeet zijn beide geworteld in principes van gelijkwaardig- en rechtvaardigheid.”

Klimaatverandering, conflict en gezondheid

Klimaatverandering verergert conflicten en fragiliteit. De staat van de gezondheidszorg in conflictgebieden verslechtert. Om in deze gebieden de gezondheidszorg duurzaam te verbeteren kan je niet om de negatieve effecten van klimaatverandering heen, aldus Eelco Jacobs adviseur aan het KIT en een van de initiatiefnemers van het recent opgerichte Centre for Health Systems Strengthening in Fragile and Conflict-Affected Settings . Jacobs benadrukt dat de problematiek in veel conflictgebieden, zoals in het Midden-Oosten, Afghanistan, de hoorn van Afrika en de Sahel zeer complex is. Er bestaan geen one-size-fits-all oplossingen. De klimaatcrisis intensiveert bestaande rampen in fragiele gebieden. Daar komt op korte termijn ook geen verandering in. Daarom moeten we in deze gebieden verder kijken dan (medische)noodhulp alleen als de volgende droogte, overstroming of ziekte-uitbraak zich aandient. Bij het versterken van lokale gezondheidssystemen kan je niet om overheidsstructuren heen, hoe zwak of vijandig ook. Jacobs pleit voor een bottom-up benadering als het gaat om het versterken van de gezondheidzorg. Zoek lokale initiatieven en structuren die wel werken en begin die te versterken. Dat vraagt om op maat gesneden en context specifiek beleid dat flexibiliteit in zich draagt. Alleen zo kunnen gezondheidsfaciliteiten ondersteund worden op basis van een hulpvraag en hun functioneren. Daarbij komt dat versterking van de gezondheidszorg in fragiele contexten en conflictgebieden niet effectief is zonder ook gelijktijdig te werken aan vredesopbouw en lokale ontwikkeling.

Zij worden daarin bevestigd door Wereldgezondheidsorganisatie WHO, die op de klimaattop in Dubai de gevolgen van klimaatverandering voor de volksgezondheid aan de orde stelt.