Save the Children: kinderen Mosul psychisch getekend door conflict

PERSBERICHT EMBARGO TOT 5 JULI, 0.01 UUR

De zware gevechten en de jaren onder IS-bewind hebben zware psychologische schade aangericht bij de kinderen van Mosul, blijkt uit onderzoek van Save the Children. Experts stellen vast dat kinderen zo zwaar geraakt zijn door beelden van extreem geweld en de constante vrees voor hun leven, dat ze geen emoties meer tonen en vaak lijden aan ‘wakkere nachtmerries’.

Het onderzoek, op basis van gesprekken met 65 kinderen in verschillende leeftijden in een vluchtelingenkamp ten zuiden van Mosul, is tot op heden de grootste studie naar de impact van het leven in Mosul op de geestelijke gezondheid van kinderen. Met de juiste hulp zullen de meeste kinderen uiteindelijk een normaal leven op kunnen bouwen. Maar zonder een impuls aan goede psychosociale zorg voor deze kinderen, kunnen ze levenslang getekend blijven door geestelijke en zelfs lichamelijke schade.

Directeur Pim Kraan van Save the Children: “De kinderen van Mosul hebben verschrikkelijke dingen meegemaakt. Ze hebben honger geleden, zijn misbruikt, gebombardeerd. Levensreddende hulp zoals voedsel en water zijn cruciaal – maar om kinderen te helpen hun leven weer op te pakken moet psychosociale steun ook prioriteit krijgen. De wereld kan meer doen om de schade te herstellen.”

Uit het onderzoek blijkt dat het verlies van naasten de grootste oorzaak is van stress onder kinderen; 90 procent van de ondervraagden meldde het verlies van minstens één familielid door dood, ontvoering of scheiding tijdens de vlucht. Kinderen vertelden hoe familie voor hun ogen vermoord werd, over dode lichamen en bloed op straat. Anderen meldden dat familieleden tijdens de vlucht werden neergeschoten door scherpschutters, op mijnen stapten of omkwamen door bombardementen. De meerderheid van de kinderen -zelfs 78% van de meisjes- zei dat ze nachtmerries hadden of niet kunnen slapen. De traumatische beelden en nachtmerries zijn zo levensecht, dat ze de kinderen ook buiten hun slaap achtervolgen.

Bijna alle kinderen die Save the Children sprak, vertoonden ‘robot'-gedrag: ze spraken langzaam en zonder emotie. Veel kinderen vertelden over de voortdurende angst voor straf door IS, en over familieleden die gevangen werden genomen of vermoord omdat ze tegen de regels in gingen. Kinderen zeggen dat ze nog altijd bang zijn voor IS, ook in de relatieve veiligheid van het kamp.

Toen de kinderen tijdens een spelsituatie iets slechts uit hun leven in een ‘magische tas’ mochten stoppen waardoor het weg zou gaan, kozen de meesten voor oorlog, verdriet, wapens en IS. Toen ze ook iets uit de tas mochten pakken waardoor ze zich beter zouden voelen, hadden ze vaak moeite te antwoorden. Degenen die dat wel deden, kozen meestal ‘geluk’ en ‘verloren naasten’.

Adviseur geestelijke gezondheid Dr. Marcia Brophy van Save the Children: “Wat ons trof was hoe introvert en gesloten de kinderen zijn. Ze lachen zelden. Het is alsof ze de mogelijkheid kwijt waren om kind te zijn. Toen we vroegen wat ze goed vonden aan zichzelf, zeiden ze: ‘Ik hou me stil’, ‘Ik blijf op een veilige plek’ of ‘Ik volg bevelen op’. Hun leven onder IS en het ontsnappen aan de dood tijdens de vlucht heeft een zware tol geëist. Deze kinderen zullen niet binnen een paar weken of zelfs maanden beter worden. Dit kan jaren duren.”

Steun voor ouders en familie is van vitaal belang om kinderen met extreme stress te helpen, maar de oorlog heeft veel families uit elkaar gerukt. Veel ouders hebben zelf psychische problemen en kunnen hun kinderen nauwelijks steunen. Als gevolg daarvan is huiselijk geweld toegenomen in het kamp. Meer dan 85% van de kinderen noemt het feit dat ze geslagen worden of anderen geslagen zien worden, als een belangrijke bron van hun woede en verdriet.

De experts van Save the Children hebben vastgesteld dat vrijwel alle geïnterviewde kinderen tekenen van ‘giftige stress’ vertonen. Daarbij staat het slachtoffer in een constante ‘vecht of vlucht’-modus. Als die stress niet behandeld wordt, kan dat blijvende schade veroorzaken; er ontstaat een verhoogde kans op hart- en vaatziekten, depressie, angst, diabetes en drugsgebruik.

Er is echter veel te weinig geld voor goede psychosociale steun; op dit moment is ongeveer 2 procent van het benodigde bedrag voor 2017 bij elkaar gebracht. Daarom roept Save the Children de internationale gemeenschap op meer steun te geven voor psychosociale zorg aan kinderen, en de regering van Irak om meer fondsen vrij te maken voor psychologen voor kinderen.