Waar is de posttrein toch gebleven?

Tentoonstelling ‘Expeditie Posttrein’ toont historie van het postvervoer

Vijfentwintig jaar geleden kwam er een einde aan een tijdperk; op 16 mei 1997 maakte de posttrein in Nederland zijn laatste rit. Jarenlang speelde de trein een belangrijke rol in het postvervoer. Speciale posttreinen zorgden, vaak ’s nachts, voor het vervoer van de post. De tentoonstelling ‘Expeditie Posttrein’ vertelt het verhaal van ruim anderhalve eeuw postvervoer per trein en toont de bijzondere collectie posttreinen. Er is niet alleen veel te zien, maar ook van alles te doen. Kinderen kunnen in de posttreinen via verschillende postspellen kennis maken met het beroep van postexpediteur. De tentoonstelling ‘Expeditie Posttrein’ is op 17 mei open voor publiek en is tot en met 27 november 2022 te zien in het Spoorwegmuseum in Utrecht.

De teksten van Spinvis

In de tentoonstelling is een aantal bijzondere collectiestukken te zien. Muzikant Spinvis werkte enige tijd op de posttrein en liet zich inspireren door de gang van zaken tijdens deze nachtelijke ritten. Hij noteerde alle tekstuele ingevingen in een reeks notitieboekjes, veel van deze teksten hoor je terug in zijn muziek. In een filmpje vertelt hij over zijn periode op de posttrein, de notitieboekjes gaf hij voor de tentoonstelling in bruikleen. Andere hoogtepunten zijn een pastel uit 1937 van Herman Heijenbrock met daarop het perron van Utrecht CS met nachtelijke postsorteerders, de oudste per spoor verzonden brief uit de collectie (verstuurd vlak voor de invoering van de postzegel in 1852) en enkele bijzondere treinmodellen, zoals een speciaal voor de tentoonstelling gebouwd diorama van een van de eerste Rijkspostrijtuigen uit ca 1856.

De treinen

Het Spoorwegmuseum opent vier postrijtuigen voor publiek, de Pec uit 1938, de Plan C uit 1952, de Motorpost uit 1966 en de Hpost uit 1978. Een extra toevoeging is het 1ste klasse rijtuig van de Arend. Halverwege de negentiende eeuw had deze een postafdeling die door het museum is teruggebracht.

Utrecht 900 jaar

In verband met het 900-jarige bestaan van Utrecht wordt in ‘Expeditie Posttrein’ speciale aandacht besteed aan het postvervoer in en rond Utrecht. Vanwege de centrale ligging was deze stad van oudsher al een knooppunt voor het postvervoer. Tot drie keer toe werd er een nieuw spoorwegpostkantoor gebouwd en in de jaren 70 kwam er grote hal die tot expeditieknooppunt diende. Hiervan is tegenwoordig bijna niets meer terug te vinden, de tentoonstelling toont een aantal herinneringen aan die tijd.