Rli: 'Groei toerisme vereist ander beleid'

6 september 2019 - Het aantal toeristen in Nederland groeide de afgelopen tien jaar exponentieel en blijft ook de komende jaren exponentieel doorgroeien. Met toerisme wordt inmiddels evenveel verdiend als in de bouw en ruim tweemaal zoveel als in de landbouw. De toegenomen toeristische druk zorgt echter ook steeds vaker voor problemen en overlast. Dat is schadelijk voor de leefomgeving én op den duur ook nadelig voor de sector. De aandacht voor toerisme in het beleid van gemeenten, provincies en de rijksoverheid is onvoldoende om de groei van toerisme in ons land in de toekomst in goede banen te leiden. Dit concludeert de Raad voor leefomgeving en infrastructuur (Rli) in zijn advies ‘Waardevol toerisme: onze leefomgeving verdient het’ dat is aangeboden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat.

Toerisme hoeft ons niet te overkomen

Op dit moment is het toerismebeleid nog vooral gericht op het vergroten van inkomsten. Maar toerisme is niet alleen een economisch belang, het heeft ook invloed op bereikbaarheid en op het gebruik van de openbare ruimte, vastgoed, natuur en milieu. Pas als een toename van toerisme leidt tot schade aan de leefomgeving of tot overlast voor bewoners, wordt nagedacht over het tegengaan hiervan. Vanwege de groei van het toerisme is een perspectiefwisseling in het beleid dringend noodzakelijk. Dit betekent dat de overheid samen met de sector en de samenleving moet anticiperen op toekomstige ontwikkelingen. Dat is nodig om een goede balans te vinden tussen enerzijds het economisch voordeel en anderzijds de draagkracht van de leefomgeving en het draagvlak onder bewoners. Het Rli-advies ‘Waardevol toerisme: onze leefomgeving verdient het’ biedt hiervoor een analysekader. Regie van de rijksoverheid is noodzakelijk om de bepleite beleidsverandering te bevorderen.

Overheid moet toekomstgericht sturen

De raad beveelt aan om binnen twee jaar voor alle regio’s in Nederland een toeristische strategie op te stellen. In zo’n strategie staat waar en wanneer uitbreiding van het toerisme wordt nagestreefd en welke voorzieningen daarvoor moeten worden gerealiseerd. Maar er staat ook in waar de te verwachten toename van toeristen onwenselijk is en met welke instrumenten het aantal toeristen kan worden beïnvloed, hoe zij beter kunnen worden gespreid, dan wel hoe overlast kan worden voorkomen.

Nieuwe instrumenten om de ontwikkeling van het toerisme te kunnen sturen zijn niet nodig. De raad presenteert in het advies een menukaart van het bestaande instrumentarium, waaruit gekozen kan worden om negatieve gevolgen te beperken en nieuwe kansen te verzilveren. Om effectief van deze instrumenten gebruik te kunnen maken en daarin kennis en ervaring op te bouwen, is extra beleidscapaciteit en investeringsbereidheid hard nodig. Ook moet er onder regie van de rijksoverheid meer onderzoek worden gedaan, bijvoorbeeld in experimenteergebieden, naar de effectiviteit van verschillende beleidsingrepen. Zo wordt voorkomen dat groei van toerisme Nederland ‘overkomt’ en schaadt en zo kan toerisme bijdragen aan de kwaliteit van de leefomgeving voor bewoners, bezoekers en ondernemers.