Voorstudie Kadaster naar eigendomsverhoudingen op de woningmarkt

29 mei 2019 – Op verzoek van de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur heeft het Kadaster onderzoek uitgevoerd naar de rol van investeerders op de woningmarkt. Aanleiding voor het rapport is dat in nieuwsberichten vaak wordt geschreven over het opkopen van woningen voor de verhuur door beleggers. Deugdelijke cijfers hierover zijn echter niet beschikbaar. Het rapport van het Kadaster ‘Kopen om te verhuren: onderzoek naar veranderingen in eigendomsverhoudingen op de woningmarkt’ is vandaag ter informatie met een begeleidende brief van de raad aangeboden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Het onderzoek

In het onderzoek wordt een vergelijking gemaakt tussen de eigendomssituatie op de woningmarkt in 2009 toen de huizenprijzen begonnen te dalen, 2013 toen huizenprijzen op een dieptepunt waren beland, en 2018 toen de huizenprijzen in veel regio’s een nieuw hoogtepunt hadden bereikt. Om een scherp beeld van de ontwikkelingen op de woningmarkt te krijgen heeft het Kadaster ook alle woningtransacties tussen 2009 en 2018 bestudeerd.

Toename eigenaar-bewoners en particuliere verhuurders

Na een aantal decennia van relatieve afwezigheid neemt het belang van particuliere woningverhuurders thans toe. In Nederland is in de periode van 2009 tot 2018 zowel het aandeel eigenaar-bewoners als het aandeel particuliere verhuur gestegen met één tot twee procentpunt. Het toegenomen aandeel lijkt niet veel, maar omdat het over ruim 7 miljoen woningen gaat, kan elke procentuele verschuiving in de eigendomssituatie grote effecten sorteren.

Grote regionale verschillen

De raad ziet grote verschillen tussen regionale ontwikkelingen, die niet worden weerspiegeld in nationale cijfers. Het koopgedrag van typen eigenaren verschilt per regio en stad, en daarbinnen van wijk tot wijk. Dat geldt zowel voor aan- en verkopen van woningen als voor het moment waarop eigenaren actief worden. Het rapport geeft geen verklaringen voor deze verschillen. Het opkopen van woningen door particuliere verhuurders beperkt zich niet tot regio’s met een aanzuigende werking, maar manifesteert zich ook in regio’s als Noordoost Groningen en Parkstad Limburg.

In sommige wijken een op de vijf verkochte woningen naar particuliere verhuurder

De toenemende betekenis van particuliere verhuurders op de woningmarkt blijkt vooral als gekeken wordt naar hun aandeel in de woningtransacties. Nationaal is het aandeel verkochte koopwoningen aan particuliere verhuurders gestegen van 2 procent in 2009 naar 5 procent in 2017. Van de koopwoningen die in 2017 zijn verkocht is dus 5 procent opgekocht door een particuliere verhuurder. In een aantal grote steden en studentensteden ligt dit percentage boven de 10 procent en in specifieke wijken zelfs boven de 20 procent. Op de website van de raad (www.rli.nl) staat een interactieve kaart waarin voor heel Nederland op wijkniveau is aangegeven hoe sterk het verschijnsel koop voor verhuur zich voordoet.