'Belangrijk dat kinderen en ouders kritisch leren omgaan met kinderboeken'

Dit is een expertquote van Mellouki Cadat-Lampe, Senior onderzoeker en projectleider, Movisie.

U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen, met vermelding van de naam van de expert en organisatie. Aanleiding: Britse uitgeverij brengt ook Roald Dahl-boeken uit met onaangepaste teksten

Er is veel discussie over of Roald Dahl nou wel of niet een racistische schrijver was. Terwijl sommigen van zijn werk houden en het als klassiekers beschouwen, zijn anderen van mening dat zijn werk getuigt van racistische en koloniale attitudes. Maar we kunnen ook werken aan literatuurweerbaarheid.

Een aantal van zijn verhalen en boeken bevatten personages die gebaseerd zijn op racistische stereotypen. Voorbeelden zijn Charlie and the Chocolate Factory (Sjakie en de chocoladefabriek) met de Oompa-Loompas die door sommigen als representaties van slaven worden beschouwd. Zijn boek The Witches (De heksen) bevat ook beschrijvingen van mensen uit bepaalde etnische groepen die sommige lezers als beledigend beschouwen.

Het is echter ook belangrijk om op te merken dat Dahl verschillende personages in zijn verhalen creëerde die juist tegen racisme en discriminatie vochten. Bijvoorbeeld, de hoofdpersonages van Matilda en The BFG (De GVR - De grote vriendelijke reus) zijn beiden sterk tegen onrecht en discriminatie.

Dahl zelf heeft ook opmerkingen gemaakt die door sommigen als racistisch worden beschouwd. Zo had hij in interviews uitgesproken racistische/ antisemitische opvattingen. Maar het is belangrijk om de context van zijn werk en opmerkingen in ogenschouw te nemen en kritisch na te denken over wat ze kunnen betekenen.

Het is ook belangrijk om de vraag te stellen of het nog steeds relevant is om de intenties van een schrijver te onderzoeken. Of is het beter om te focussen op de manier waarop zijn werk wordt geïnterpreteerd en ontvangen door verschillende groepen mensen?

We kunnen bijvoorbeeld literatuurwijsheid of literatuurweerbaarheid ontwikkelen om met name kinderen (en ouders) kritisch te leren omgaan met kinderboeken. Dan kunnen we Roald Dahl in perspectief plaatsen. En naast Dahl ook Pim Lammers, Chee-Han en Reza Kartosen-Wong leren lezen en in perspectief plaatsten.