Groei extreem weer dwingt miljoenen mensen op de vlucht, 120% toename in laatste 10 jaar

De toename van extreem weer, zoals overstromingen en droogte, dwingt steeds mensen wereldwijd te vluchten. In de 10 zwaarst getroffen landen zoals Somalië, Bangladesh en Kenia, moesten inwoners bijna 8 miljoen keer noodgedwongen hun huizen verlaten in 2023 door de gevolgen van klimaatverandering. Dit is een toename van 120% in vergelijking met tien jaar geleden. Het aantal overstromingen en perioden van extreme droogte schoot in deze landen omhoog van 24 in 2013 naar 656 vorig jaar. Zo stelt Oxfam Novib op de jaarlijkse Wereldvluchtelingendag vandaag. 

Volgens de Global Internal Displacement Database staan Somalië, China, de Filippijnen, Pakistan, Kenia, Ethiopië, India, Brazilië, Bangladesh en Maleisië bovenaan de lijst van landen die vorig jaar te kampen hadden met de grootst aantal ontheemden door overstromingen en droogte. In deze 10 landen is het aantal keren dat mensen uit hun huizen zijn verdreven gestegen van 3,5 miljoen in 2013 naar 7,9 miljoen in 2023. Zo is Somalië in 2023 getroffen door 223 verschillende overstromingen en droogteperiodes, tegen slechts twee in 2013.

In totaal waren er vorig jaar 120 miljoen mensen op de vlucht. Meer dan de helft van hen, bijna 70 miljoen mensen, zocht een veilig heenkomen in eigen land. Van de overige ontheemden wordt ruim tweederde opgevangen in buurlanden die ook zelf vaak gebukt gaan onder economische problemen, conflicten en klimaatverandering. 

“Vorig jaar werden bijna 2 miljoen inwoners van Bangladesh door verzengende hitte, overstromingen en cyclonen gedwongen hun huizen verlaten. Somalië werd eind 2023 getroffen door hevige overstromingen, na 2 jaar van extreme droogte, waardoor honderdduizenden mensen op de vlucht moesten. Er is een pijnlijke overeenkomst. Het zijn voor het merendeel inwoners van landen die niet tot nauwelijks verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering, zo neemt Bangladesh maar 0,56 % van de wereldwijde CO2-uitstoot voor haar rekening." zegt Jacqueline Persson, Oxfam Novib klimaatexpert.

Oxfam berekende daarnaast dat in vijf van de tien hardst getroffen landen, Bangladesh, Ethiopië, Kenia, Pakistan en Somalië, het aantal mensen dat acute hongerlijdt is gestegen van 14 miljoen in 2013 tot meer dan 55 miljoen in 2023. Dat betekent dat in deze landen honger bijna is verdrievoudigd.

“Internationaal is afgesproken dat rijke, vervuilende landen naast het verminderen van hun CO2-uitstoot ook voldoende klimaatfinanciering beschikbaar stellen aan landen als bijvoorbeeld Somalië. Somalië is maar voor 0,03% verantwoordelijk voor de mondiale CO2-uitstoot, maar wordt nu al keihard getroffen door de gevolgen van de klimaatcrisis. Al deze rampen zorgen in veel landen voor een domino-effect, de combinatie van klimaatrampen, conflicten, en economische ongelijkheid wakkeren honger en armoede wereldwijd aan. En doordat mensen massaal op de vlucht slaan leidt dit tot nog meer druk op de bestaande watervoorraden in de gebieden waar ze naar uitwijken. “aldus Persson.  

“Rijke landen zoals Nederland hebben decennialang ongestoord CO2 uit kunnen stoten. Onze huidige welvaart hebben we hier merendeels aan te danken, terwijl de armste landen de klimaatcrisisrekening gepresenteerd krijgen. Onze nieuwe regering heeft aangekondigd het mes te zetten in het budget voor ontwikkelingssamenwerking, dus ook in klimaatfinanciering. Maar Nederland moet juist meer klimaatfinanciering verstrekken, die ook klimaatvluchtelingen daadwerkelijk bereikt. Het is de hoogste tijd dat de vervuiler gaat betalen, dat geldt ook voor Nederland”.