Autisme op de werkvloer: zo kun je er als leidinggevende mee omgaan 

Omdat mensen met autisme vaak specifieke behoeften hebben om goed te kunnen functioneren op het werk, kan het arbeidsproces een enorme uitdaging zijn. Hierdoor zijn mensen met autisme veel vatbaarder voor psychische klachten als burn-out en depressie. Door met een aantal dingen rekening te houden, wordt het voor werknemers met autisme een stuk makkelijker om de werkzaamheden uit te voeren. In het kader van de neurodiversiteit op de werkvloer is het van belang om de kennis over autisme, en over hoe om te gaan met autisme op de werkvloer, te verspreiden. In dit artikel lees je wat autisme precies inhoudt, en welke aanpassingen eraan kunnen bijdragen aan een verhoogd welzijn van de autistische werknemer. 

Wat is autisme?

Het is een ogenschijnlijk makkelijke vraag, waar geen makkelijk antwoord op te geven is. Ieder individu ervaart autisme op zijn of haar eigen manier, en geen twee personen met autisme zijn hetzelfde.  Autisme heeft betrekking op het verwerken van prikkels en informatie. Er is meer tijd nodig om de informatie te filteren en te ordenen in de hersenen, en er adequaat op te reageren. Een veelheid aan prikkels leidt tot zogenoemde overprikkeling, waarbij de verwerking tijdelijk helemaal vastloopt. Hoewel er stereotiepe aannames zijn over hoe autisme zich uit, vooral op het gebied van sociale interactie, is er niet één enkele manier waarop autisme tot uiting komt. Vaak is er op het eerste gezicht niets merkbaar. Dit maakt een persoon met autisme juist extra kwetsbaar, omdat op die manier de illusie gewekt kan worden dat mensen met autisme zonder moeite meedraaien in het arbeidsproces. Dit is echter een misvatting. 

De uitdagingen voor een werknemer met autisme 

Organisaties als Autitalent zetten zich in om mensen met autisme te verbinden met de arbeidsmarkt, onder andere door te wijzen op de moeilijkheden waar ze tegenaan kunnen lopen. Zaken die voor een neurotypisch persoon heel gewoon zijn, kunnen voor mensen met autisme voor overprikkeling zorgen. Denk daarbij aan een gezamenlijke lunch in de bedrijfskantine, wat voor veel collega’s een gezellig moment kan zijn. Voor iemand met autisme kunnen de vele indrukken bij elkaar, de geuren, de echo’s, de vele stemmen om hen heen, een vervelende ervaring zijn. Of een verandering in de manier van werken, zoals een nieuw protocol, een nieuwe IT-applicatie, of een onverwachte meeting. Waar neurotypische mensen snel kunnen schakelen, kost dit mensen met autisme meer tijd. Dit kan tot stress en een gevoel van machteloosheid leiden. Deze uitdagingen op de werkvloer kunnen meerdere gevolgen hebben. Ten eerste zal een werknemer met autisme eerder vermoeid raken van alle indrukken. Ten tweede bestaat de kans dat de werknemer gaat overcompenseren om toch zo goed mogelijk mee te kunnen draaien. 

Samenwerken met mensen met autisme 

Er zijn een aantal dingen waar rekening mee gehouden kan worden, om een medewerker met autisme te ondersteunen. Maar er is ook iets wat vooral niet gedaan moet worden, en dat is verlangen dat de persoon met autisme zich aanpast. Neurotypische mensen beseffen het vaak niet, maar mensen met autisme passen zich continu aan, in vrijwel elke samenhang. Bovendien is autisme niet te genezen, en er is niets wat een persoon kan doen om het autisme ‘lichter’ te maken. Het beste is om te beginnen met een gesprek, waarin de werknemer met autisme duidelijk kan maken waar hij of zij behoefte aan heeft om goed te kunnen functioneren. Maak duidelijk dat het onderwerp bespreekbaar is, en dat het lijntje doorlopend open zal zijn. Laat het niet bij het bij luisteren, maar ga ook echt aan de slag met de punten die de werknemer met autisme aangeeft. Mensen met autisme hebben behoefte aan structuur en routine. Zo zal hij of zij waarschijnlijk gebaat zijn bij een vaste werkplek in plaats van flexwerken, op een rustige plaats waar het licht niet te fel is. Zowel werkgevers als collega’s kunnen de communicatie bevorderen door duidelijk, en vooral in niet-abstracte termen te spreken. Maak daarbij duidelijk wie wat waar gaat doen, en wanneer.