Junior kunsthandelaar ontdekt meesterwerk Schelfhout

Onder de naam ‘Hollandse School’ werd medio december een romantisch schilderij geveild bij een gerenommeerd Nederlands veilinghuis. Het hing in een donker hoekje in een achterkamer. Op de veiling werd het bieden ingezet op € 200, maar het werk bracht € 3.870 op, incl. opgeld. Toen het schilderij thuis uit de lijst gehaald werd kwamen de initialen ‘A.S.’ tevoorschijn, van de Haagse landschapschilder Andreas Schelfhout (1787-1870). De waarde is zo’n € 40.000.

Tweede ontdekking

“Alles aan het schilderij wees voor mij op de kijkdag al op Schelfhout”, zegt de koper Kas Buunk (25). “De figuren, wolken, bladslag en de vertakking van de bomen waren op zijn niveau en in zijn stijl geschilderd, omstreeks 1825.” De initialen bevestigden de authenticiteit; die vielen de jonge kunsthandelaar pas op nadat hij het paneel thuis onder goed licht onderzocht. Later bleek de onderbieder nota bene een ex-medewerker van Simonis & Buunk te zijn. “De andere bieder zag de virtuositeit in het werk, maar een echte Schelfhout van deze kwaliteit, en mét signering, is veel meer waard.”

Het is zijn tweede ontdekking in korte tijd. Eind 2017 werd een schilderij op een veiling aangeboden als Charles Rochussen, met monogram 'CR'. De voorstelling, Elegant gezelschap bij de poort van Kasteel Nederhorst, was typerend voor Rochussen, maar Kas Buunk herkende het 'CS' monogram - dat half achter de lijst verscholen was - van de beroemde stadsgezichtenschilder Cornelis Springer (1817-1891). Op de veiling kocht Kas het kleine meesterwerk voor € 1.100.

Documentatiestichting 

De nieuwe ontdekking leidde Kas Buunk ertoe om vandaag de website www.schelfhout.nl te publiceren, die het complete oeuvre van de kunstenaar in kaart moet brengen. “Een schitterend schilderij,” vindt Andreas Schelfhout II (79), achterachterkleinzoon van de kunstenaar. Hij zit in het bestuur van de stichting, samen met Kas en zijn vader Frank Buunk. De Stichting is 19 jaar geleden opgericht en publiceert 2019 het begin van de oeuvrecatalogus op internet. In 2005 vond de eerste overzichts-/verkooptentoonstelling plaats van Andreas Schelfhout met meer dan honderd kunstwerken. De kunstenaar was zeer productief en rijk. “Schelfhout schilderde elke dag een klein paneel bij het ontbijt,” zegt Andreas Schelfhout II over zijn betovergrootvader.

Vervalsingen 

De stichting biedt ook tegenwicht aan de vele vervalsingen die in omloop zijn. “Andreas Schelfhout is een van de meest vervalste schilders ooit. Misschien wel de helft van alle werken met signatuur ‘Schelfhout’ zijn niet van de meester zelf. De schifting zal vanzelf plaatsvinden, omdat natuurlijk alleen authentiek werk van Schelfhout in de online catalogue raisonné wordt opgenomen,” aldus Kas Buunk. 

Het schilderij

Op het schilderij zijn twee figuren in gesprek aan de oever van een beek. “Bij zo’n schilderij zijn de details belangrijk. In het landschap moet je zelf willen zitten, anders is het weliswaar goed geschilderd, maar saai. Je voelt hier de interactie tussen de man en de vrouw. De man met de voeten in het water. Landvolk in de natuur, typisch romantisch gedachtegoed tegenover de verstedelijking. Zijn ze misschien verliefd? Een watervalletje, een wandelende man met hondje (links) en gedetailleerde waterplanten dragen bij tot de aantrekkelijkheid van het landschap.”

De kunstenaar

Schelfhout is een van de beroemdste landschapschilders van de 19e eeuw. Hij had vele belangrijke leerlingen, onder wie Jongkind, Leickert en Spohler. Samen met Bart van Hove, Louis Meijer en Hendrikus van de Sande Bakhuyzen maakte hij in het begin van de 19e eeuw in Nederland de weg vrij voor de romantische schilderstijl. Zijn werk is te vinden in alle belangrijke Nederlandse musea en werd zelfs verzameld door o.a. Koning Willem II, Koning Willem III, Tsaar Alexander de Grote en de Russische Grootvorst Nikolaj Mikhailovich.