Johan Versendaal benoemd tot hoogleraar Responsible Information Systems Design

Het College van bestuur van de Open Universiteit heeft Johan Versendaal benoemd tot hoogleraar Digital Ethics, in het bijzonder Responsible Information Systems Design, bij de faculteit Bètawetenschappen. De benoeming gaat in per 1 juni 2024.

Leerstoel Responsible Information System Design

Responsible Information Systems Design staat voor digitalisering met respect voor natuur, samenleving, betrokken organisatie(s), betrokken teams en betrokken individuen. Het expliciteert het rekening houden met menselijke en publieke waarden die geraakt worden bij digitalisering. De leerstoel is ingesteld binnen de vakgroep informatiekunde. Versendaal gaat zich binnen de leerstoel bezighouden met het ethisch perspectief binnen digitalisering. Welke methoden, die rekening houden met menselijke en publieke waarden, kun je wanneer en op welke manier voor het ontwerp, de implementatie en de adoptie van digitale systemen gebruiken?

Complexiteit van digitalisering

Technologie in het algemeen en digitalisering in het bijzonder zijn van grote betekenis voor de actuele maatschappelijke opgaven, zoals voor de klimaatopgave, de woningopgave en het lerarentekort. Je kunt daarbij concreet denken aan de inzet van digital twins voor gebiedsinrichting, voorspelling van luchtkwaliteit bij gebiedsinrichting, de inzet van robots in het onderwijs, en meer. Maar het zondermeer inzetten van technologie biedt geen garantie voor succes en kan zelfs flink mislukken.

Ethisch verantwoord

Daarom is het goed om digitalisering af te stemmen met organisatieprocessen, wet-regelgeving, organisatiestrategie, beleid, individuele voorkeuren, en met de toekomst. En daarbij: digitalisering moet op een ethisch verantwoorde wijze worden ingezet, om bijvoorbeeld onbedoelde discriminatie te voorkomen. Digitalisering is dus een complex, multidisciplinair fenomeen, dat geen pasklare eenvoudige manier van ontwerpen en uitrollen kent.

Onderzoek binnen de leerstoel

Versendaal adresseert in zijn onderzoek maatschappelijke opgaven en maatschappelijke kwesties: 'Mijn hoop is dat we met het onderzoek fouten uit het verleden, zoals discriminatie door toepassing van AI-systemen, kunnen voorkomen. Bijvoorbeeld: bij de toepassing van digital twins om besluitvorming bij lokale overheden te ondersteunen, kunnen we richtlijnen geven over hoe burgers op een zo verantwoord mogelijke wijze te betrekken bij besluitvorming voor beoogde gebiedsinrichting'.

Samenwerking Hogeschool Utrecht

Versendaal was al bijzonder hoogleraar E-business aan de Open Universiteit vanuit de Hogeschool Utrecht en komt nu in dienst als hoogleraar Repsonsible Information Systems Design. Daarnaast blijft hij in deeltijd verbonden als lector Betekenisvol Digitaal Innoveren aan Hogeschool Utrecht. Versendaal: 'Allereerst heb ik met veel plezier de afgelopen 10 jaar als bijzonder hoogleraar E-business gewerkt aan de Open Universiteit; ik ben Hogeschool Utrecht ook zeer erkentelijk voor de financiering van die leerstoel. Waar de leerstoel E-business zich richtte op het afstemmen van digitalisering op processen, regelgeving, bedrijfsstrategie, etc. (op zich al heel complex) houdt de nieuw ingestelde leerstoel daarbij ook rekening met menselijke en publieke waarden. Het maakt het onderzoek niet eenvoudiger, maar daarmee wel leuker en uitdagender'.

Bredere impact van onderzoek

Naast het verrichten van onderzoeksactiviteiten, zet Versendaal zich in voor het bevorderen van valorisatie en praktijkgericht onderzoek, volgens het principe 'practice what you preach'. Door actief kansen te zoeken om onderzoeksresultaten te vertalen naar praktische toepassingen en oplossingen in de echte wereld, streeft de leerstoel ernaar bij te dragen aan de bredere impact van onderzoek op de samenleving, organisaties en netwerken.

Over Johan Versendaal

Prof. dr. ir. Johan Versendaal studeerde Informatica aan de TU Delft en promoveerde in 1991 op ontwerpmethoden en softwarearchitecturen van interactieve informatiesystemen. Sinds oktober 2008 is hij verbonden aan Hogeschool Utrecht als lector Betekenisvol Digitaal Innoveren. Van 2014 tot juni 2024 was Versendaal bijzonder hoogleraar E-business aan de Open Universiteit.