CINOP: “Helft scholen slaagt voor ‘corona-examen”

“Corona legt een kloof bloot tussen scholen die het uitstekend lukt om te reageren op maatschappelijke veranderingen, en scholen die vooral in de ‘overleef-stand’ staan. Je kunt zeggen: als corona een examen is, dan is de helft van de scholen geslaagd.” Dat zegt Huub Dekkers, bestuursvoorzitter van CINOP, een van Nederlands grootste advies- en onderzoeksbureaus op onderwijsgebied.

Dekkers ziet in onderwijsland een grote groep koplopers die relatief soepel op de corona-uitbraak inspelen. “Scholen die al behoorlijk op weg zijn met online, flexibel of hybride onderwijs reageren nu makkelijker. Corona zorgt bij deze scholen juist voor een versnelling van de lopende projecten. Dat lukt niet alleen omdat ze sterke veranderkracht hebben ontwikkeld in hun onderwijsteams. Ook zijn de noodzakelijke randvoorwaarden op orde, ondersteunende diensten zoals ict. En zij hebben een goede relatie met bedrijven, zodat ze gezamenlijk op kunnen trekken en verrassende oplossingen kunnen vinden voor bijvoorbeeld praktijkwerkplekken en stages.”

Verschillende toekomstscenario’s

“Ik zie dat er veerkracht in de sector zit. Dat is goed, omdat het imago soms is dat onderwijs vastgeroest is, weinig veranderkracht heeft. Er was een crisis voor nodig om zaken echt in beweging te krijgen.” Volgens Dekkers staat het onderwijs aan de vooravond van grote veranderingen. “Bestuurlijk moeten scholen hun koers veranderen. Er zal een visie moeten komen om ontwikkelingen in hun context te plaatsen. Niemand weet waar we op afkoersen. Toch kun je je voorbereiden op zo’n onzekere toekomst. We weten uit onderzoek dat je nu al, vanuit verschillende toekomstscenario’s, een strategie en bijpassende maatregelen kunt ontwikkelen.”

Digitale didactische vaardigheden

Volgens Dekkers hebben docenten heel snel hun lessen online voortgezet en al doende ervaring met online onderwijs opgedaan. “Scholen en docenten willen nu vooral hun digitale didactische vaardigheden professionaliseren. Ze worstelen met allerlei vragen hierover. Succesvol online onderwijs vraagt om een andere didactische aanpak, een andere manier van inschatten of studenten mee kunnen komen, en verbonden blijven. Ook is voldoende kennis van online tools nodig.” Het is volgens Dekkers een illusie om te denken dat de situatie van vóór corona over een paar maanden weer terug is. “Het is beter om nu met vernieuwing aan de slag te gaan. Online, flexibel onderwijs is een blijver.”

Sturen op veranderkracht

“We zien dat onderwijsinstellingen zich nu vooral richten op praktische vragen: online lesgeven, hoe regelen we het? Natuurlijk moet dat goed gebeuren, maar het is ook een valkuil. Dit is hét moment om een toekomstbestendige koers te bepalen. Pas op dat je niet hier en daar wat zaken bijstelt en vervolgens terugzakt. Leer van corona en maak de organisatie klaar voor een eventuele volgende uitdaging. Daar is een adaptieve organisatie voor nodig. Stuur op meer eigenaarschap van docenten, op veranderkracht binnen onderwijsteams. En zorg dat zij de hulpmiddelen en competenties hebben die nodig zijn. Het vraagt ook om ander leiderschap van teamleiders, directie en bestuur. Zo kunnen scholen krachtiger uit deze crisis komen.”