‘Haaientanden bij gevaarlijke uitrit’

Vrijwel elke week vallen er gewonden door ongelukken rond een uitrit. De vraag dringt zich op: weet elke weggebruiker eigenlijk wel hoe de voorrangsregels zijn bij de vele uitritconstructies die er de laatste decennia zijn bijgekomen? “Veel mensen weten niet eens wat het zíjn, en dat leidt nog altijd weer tot ongelukken”, concludeert letselschadebureau JBL&G in Amsterdam, een stad die barst van de uitritconstructies.

Acteur Aart Staartjes verongelukte vorige winter terwijl hij met zijn brommobiel uit een uitrit de weg opreed en een auto met voorrang hem niet kon ontwijken. Wie uit een uitrit komt moet iedereen voor laten, zelfs fietsers van links en voetgangers, maar soms is dat volstrekt onduidelijk. Niemand houdt precies bij wanneer een uitrit meespeelt bij een ongeluk, maar uit een eigen analyse van een jaar lang regionale ongelukken turven, constateert JBL&G dat het vrijwel elke week wel minstens één keer raak is op of rond een uitrit.

Vroeger had je alleen echte, goed herkenbare uitritten bij bedrijventerreinen, tankstations en dergelijke, tegenwoordig komen allerlei straten ook met een uitrit uit op andere wegen en pleinen. Aan iets verhoogde schuine inritblokken en een doorlopend voet- en fietspad langs de kruisende weg moet je kunnen zien of iets een uitrit is of niet. Elk letselschadebureau heeft echter wel cliënten die het slachtoffer zijn geworden van onbegrijpelijke voorrangsituaties rond uitritten, vrijwel wekelijks vallen er gewonden, zwaargewonden of zelfs doden.

De ANWB pleit al vele jaren voor haaientanden in dat soort gevallen, maar tevergeefs. “Voorrang is veel te belangrijk om maar in het midden te laten of om van vage constructies af te laten hangen”, vindt de bond ook nu nog. Waar de voorrang onduidelijk is, zouden sowieso haaientanden en liefst ook voorrangsborden moeten komen, aldus de ANWB.

Verkeersdeskundige Stefan Westerman van de ANWB: “Een uitritconstructie telt steevast een aantal vaste onderdelen, en als één daarvan ontbreekt of fout wordt uitgevoerd, wordt het daardoor eigenlijk meteen weer een gewone kruising. Dat zie je dus in heel veel situaties. Zijn er bijvoorbeeld toch weer straatklinkers gebruikt waar dat trottoirtegels hadden moeten zijn. Voorrang is veel te belangrijk om dat van dit soort dingen af te laten hangen. Voorrang moet meteen overal duidelijk zijn. Een uitritconstructie moet altijd voldoen aan de richtlijnen, en als dat niet met de constructie van de uitrit lukt, zoals je nu in de praktijk vaak ziet, dan maar met haaientanden en voorrangsborden. Als je als fietser zeker meent te weten dat je voorrang hebt en een beetje doortastend bent, kan het heel slecht aflopen als de voorrang toch niet zo geregeld is als je zelf dacht.”

Frans Heijnis van het CROW, de instantie die alle richtlijnen voor de infrastructuur opstelt, en destijds medeauteur van de Richtlijn drempels, plateaus en uitritten: “Het kan best zijn dat de kennis over uitritten bij veel mensen wat is weggezakt. Die gaan dan misschien uit van het verwachtingspatroon dat als je van rechts komt, je bijna automatisch altijd voorrang hebt. Maar dat geldt dus niet als je zelf uit een uitrit komt. Het zou nuttig zijn die kennis over het verlaten van een uitrit weer wat naar voren te halen. Maar het kan natuurlijk ook zo zijn dat een uitrit gewoon niet als zodanig wordt herkend door veel mensen. Dan heeft de wegbeheerder dus duidelijk een fout gemaakt en moet er iets aan gaan gebeuren.”

Letselschadekantoor JBL&G heeft net als vrijwel alle andere kantoren diverse cliënten die zijn aangereden terwijl de tegenpartij uit een uitritconstructie kwam en dus voorrang had moeten verlenen. “Soms moet onze jurist ook zelf wel drie keer kijken voordat hij of zij de verkeerssituatie snapt bij zo’n ongeluk”, weet eigenaar Steffy Roos du Maine van JBL&G. “En dan hangt het vaak echt van het soort straatstenen af of iets een uitrit is of niet. Je moet natuurlijk eigenlijk in één oogopslag meteen kunnen zien waar het om gaat en wie er voorrang heeft, daarover is de ANWB het roerend met ons eens. Als dat niet zo is, breng dan alsjeblieft gewoon haaientanden aan. Kost bijna niks, is voor iedereen helder, en wel zo veilig! Sommigen vinden het verwarrend en onnodig, haaientanden bovenop een uitrit, maar ik voel me duizend keer beter beschermd door duidelijke haaientanden op de weg dan door een haast onzichtbaar drempeltje van een paar centimeter hoog met een onduidelijke status.”

Uitritconstructie in Amsterdam: Schuine inritblokken: check. Doorlopend fietspad: check. Doorlopend trottoir, helaas: “Zijn er toch weer straatklinkers gebruikt waar dat trottoirtegels moeten zijn.”

Soms gaat het ook spontaan goed, en doet de gemeente of de wegbeheerder zelf wat extra’s om de uitrit te accentueren. Bijvoorbeeld langs het Abcouderpad in Amsterdam-Zuidoost, waar door grote borden geen enkele twijfel bestaat over wie waar voorrang heeft.

Verzamelde krantenkoppen over ongelukken rond uitritten, najaar 2020.

Eigenaar Steffy Roos du Maine van letselschadebureau JBL&G: ‘Ik voel me duizend keer beter beschermd door duidelijke haaientanden dan door een haast onzichtbaar drempeltje.’

Foto's: JBL&G