Nederland geeft ongericht vorm aan digitale transitie

Nederland is zich bewuster geworden van de impact van digitalisering op de samenleving. Met de nationale digitaliseringsstrategie heeft het kabinet digitalisering op de agenda gezet als maatschappelijke transitie. Maar voor een digitale transitie waarin mensen en waarden centraal staan, moeten overheden en bedrijven acties doelgerichter vormgeven vanuit maatschappelijke uitdagingen. Juist hier liggen de grote kansen voor Nederland en Europa in vergelijking met China en de Verenigde Staten. Dit blijkt uit een analyse van het Rathenau Instituut van tientallen wetsvoorstellen, rapporten en acties van nationale en internationale organisaties.

Het Rathenau Instituut formuleert een aantal aanbevelingen om de digitale transitie beter vorm te geven. Centraal staat daarbij het begrip maatschappelijk verantwoord digitaliseren. Dat moet het uitgangspunt zijn wanneer bedrijven en overheden innoveren. Kansen van technologie zijn er alleen als deze transitie is ingebed in de samenleving en hierover internationale afspraken worden gemaakt. Verder is het van belang te blijven investeren in de positie van toezichthouders.

Op het gebied van cybersecurity en privacy zijn veel stappen gezet, maar issues als discriminatie, uitsluiting en het verlies van autonomie zijn nog niet vertaald naar concrete beleidsmaatregelen. Dat geldt ook voor thema’s als de bescherming van de democratie, transparantie van algoritmen, en een eerlijke competitieve economie. Sommige technologieën en de daarmee samenhangende maatschappelijke kwesties zijn nog niet geagendeerd, zoals gezichtsherkenning, virtual en augmented reality en de effecten van digitale technologie op de gezondheid.

Melanie Peters, directeur van het Rathenau Instituut: “We zien veel bewustwording en losstaande acties. Wat ontbreekt is de koppeling tussen maatschappelijke vraagstukken en innovatie. Voor de uitdagingen waar we als samenleving voor staan, moeten overheden en bedrijven doelgerichter digitaliseren.” De Tweede Kamer discussieert volgende week over de kabinetsstrategie.