Afschaffen vier weken zoektermijn goed nieuws voor Utrechtse jongeren in kwetsbare positie

Dit is een expertquote van Mirjam Andries, Projectleider bij Movisie.

U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen, met vermelding van de naam van de expert en organisatie. Aanleiding: Utrecht blijft afwijken van Participatiewet om werkzoekende jongeren te helpen | ANP

Utrecht schaft structureel een aantal strenge bijstandsregels voor jongeren af. De zogenaamde vier weken zoektermijn bijvoorbeeld, waarin jongeren tot 27 jaar eerst een maand zelfstandig op zoek moeten naar werk of scholing voordat ze aansprak op bijstand kunnen maken en de mogelijkheid hebben om bij te verdienen. De gemeente Utrecht startte vorig jaar een proef waarin die regels tijdelijk los werden gelaten en dat wordt nu dus structureel, ondanks tegenstand uit Den Haag.

En dat is goed nieuws. In de praktijk blijkt dat het toepassen van deze regels regelmatig leidt tot verergering van problemen. Schulden van jongeren lopen op, de kans op het verliezen van woonruimte neemt toe. Deze jongeren hebben meestal geen buffer om een maand zonder inkomen op te vangen en ook geen familie of sociaal netwerk die dat voor hen kan doen. Een ander probleem is dat jongeren vaak al een hoge drempel hebben overwonnen om aan te kloppen voor ondersteuning. Als ze dan worden weggestuurd en na een maand weer moeten terugkomen, doen ze dit niet en verdwijnen van de radar.

De achterliggende gedachte van de landelijke overheid is dat jongeren anders te makkelijk een bijstandsuitkering aanvragen. In Utrecht hebben ze niet de indruk dat het versoepelen leidt tot meer bijstandsaanvragen zegt wethouder Werk en Inkomen Linda Voortman. Dus die vrees lijkt ongegrond.

De nationale ombudsman trok vorig jaar al dezelfde conclusie in het rapport Watertrappelen in de bijstand over jongeren tot 21 jaar in de bijstand. Vier jaar geleden kwamen de knelpunten ook al naar voren tijdens werksessies die Movisie en het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) in het kader van de aanpak 16-27 organiseerden met beleidsmedewerkers, sociaal professionals, vertegenwoordigers van het onderwijs en jongeren zelf. Aan de hand van casussen uit de praktijk bespraken zij de knelpunten voor jongeren in de Participatiewet en de mogelijke oplossingsrichtingen. Conclusie was toen ook al dat de vier weken zoektermijn averechts werkt. Veel van de jongeren zijn niet direct beschikbaar voor scholing of werk door financiële problemen, psychische problemen, onvoldoende netwerk en/of gebrek aan woonruimte. De gemeente Utrecht bood toen al maatwerk. En het is fijn om te zien dat dit maatwerk nu structureel is geworden.