Overheidsfinanciën verslechteren, maar blijven binnen Europese grenzen

Raad van State publiceert voorjaarsrapportage Begrotingstoezicht 2018:

De Nederlandse overheidsfinanciën voldeden in 2017 aan de Europese begrotingsregels. Ook in 2018 en 2019 zullen de Nederlandse overheidsfinanciën naar verwachting binnen de grenzen van de Europese begrotingsregels blijven. Maar door het begrotingsbeleid van de regering zullen de overheidsfinanciën verslechteren. In tijden van hoogconjunctuur verwacht je dat niet. Bovendien komt door de voorgenomen beperking van de gasproductie de afgesproken ondergrens voor het structurele begrotingssaldo in zicht. De regering zou daarom een actuele risicoanalyse moeten maken en die moeten opnemen in de Miljoenennota 2019.

Dit is te lezen in de voorjaarsrapportage onafhankelijk begrotingstoezicht 2018 die de Afdeling advisering vandaag (13 april 2018) heeft gepubliceerd. Deze rapportage bevat een beoordeling of de overheidsfinanciën in het afgelopen jaar, in het lopende jaar en in het komende jaar voldoen aan de Europese begrotingsregels. De Afdeling advisering is de instantie in Nederland die het onafhankelijk toezicht houdt op de naleving van de regels uit het Europese Stabiliteits- en Groeipact. Om deze taak adequaat te vervullen, sluit de Afdeling advisering aan bij de belangrijkste momenten in de begrotingscyclus. Ze brengt in april de voorjaarsrapportage uit over het Stabiliteitsprogramma en op Prinsjesdag de rapportage over de Miljoenennota en de begroting.

Economische groei en hoogconjunctuur

Volgens de meest recente raming van het Centraal Planbureau blijft de Nederlandse economie dit en volgend jaar stevig doorgroeien, met sterke groeicijfers die de economie lange tijd niet heeft laten zien. Met deze groeicijfers presteert de Nederlandse economie ook beter dan de eurozone als geheel. De overheidsschuld daalt als gevolg van een begrotingsoverschot, de verkoop van deelnemingen in verschillende financiële instellingen en de sterke economische groei. Maar ondanks de hoogconjunctuur verbeteren de overheidsfinanciën in 2018 en 2019 niet verder. Het overschot op de begroting komt in beide jaren lager uit dan in 2017. Dat komt door het expansieve begrotingsbeleid.

Toename van overheidsuitgaven

De komende jaren nemen de overheidsuitgaven verder toe. Het gaat in het bijzonder om forse extra uitgaven aan defensie, infrastructuur en de zorg. Hoewel de overheidsfinanciën naar verwachting binnen de grenzen van de Europese begrotingsregels zullen blijven, verslechteren ze daardoor wel. In tijden van hoogconjunctuur zou je dit niet mogen verwachten. En als de gasproductie verder wordt beperkt de komende jaren, dan komt de ondergrens voor het structurele begrotingssaldo in zicht. De Afdeling advisering raadt de regering dan ook aan om de risico’s beter in kaart te brengen, bijvoorbeeld in de Miljoenennota 2019. Tot slot adviseert zij de regering om de rapportages aan de Eerste en Tweede Kamer over de lastenontwikkeling duidelijker te maken. Gehanteerde begrippen zijn complex en cijferopstellingen over de lastenontwikkeling zijn niet gemakkelijk te interpreteren.