Raad van State in rapportage: regering, houd ruimte voor hervormingen

De Nederlandse overheidsfinanciën voldeden in 2018 aan de Europese begrotingsregels. De verwachting is dat dat ook in 2019 en 2020 het geval is. De economie groeit, er is een begrotingsoverschot en de staatsschuld krimpt. Tegelijkertijd is de positie van de Nederlandse overheidsfinanciën ook weer niet uitzonderlijk goed: Nederland is een 'middenmoter' in Europa. Om de stabiliteit van de Nederlandse economie te bewaken, moet de regering het trendmatig begrotingsbeleid voortzetten en hervormingen doorvoeren. Daar is ook financiële ruimte voor. De regering moet die ruimte dan wel bewaken en niet in de verleiding komen deze financiële ruimte voor andere doelen in te zetten.

Dit is te lezen in de voorjaarsrapportage onafhankelijk begrotingstoezicht 2019 die de Afdeling advisering van de Raad van State vandaag (15 april 2019) heeft gepubliceerd. Zij zal deze rapportage op 25 april 2019 in een besloten vergadering toelichten aan de vaste Kamercommissie voor Financiën.  

Middenmoter

De Nederlandse overheidsfinanciën staan er goed voor, maar Nederland moet niet op zijn lauweren gaan rusten. Er zijn zeker vier EU-landen met een (hoger) begrotingsoverschot en er zijn negen landen met een lagere schuldquote dan Nederland. Een Europese rapportage classificeert de structurele houdbaarheid van de overheidsfinanciën op de langere termijn als 'medium'. Nederland is, met andere woorden, een 'middenmoter'.

Ruimte houden voor hervormingen en tegenslagen

De gunstige stand van de overheidsfinanciën biedt ook ruimte voor trendmatig begrotingsbeleid. Dit beleid versterkt de structuur van de economie en zorgt voor buffers die nodig zijn om met diverse onzekerheden om te gaan. Door onzekerheden als de Brexit en internationale handelsbelemmeringen kan de groei van de economie verminderen. Trendmatig begrotingsbeleid maakt de effecten daarvan voor burgers en bedrijven tegen die tijd minder ernstig. Financiële meevallers moeten daarom nu niet te snel worden weggegeven. De regering kan deze financiële ruimte beter inzetten voor hervormingen, bijvoorbeeld op de woning- en arbeidsmarkt, van de pensioenen en van fiscale regelingen. Bij economische verslechtering zijn plotselinge bezuinigingen op de overheidsfinanciën of verhogingen van de belastingen dan niet nodig.  

Onafhankelijk toezicht op de begroting

De voorjaarsrapportage van de Afdeling advisering bevat een beoordeling of de overheidsfinanciën voldoen aan de Europese begrotingsregels; in het afgelopen jaar, in het lopende jaar en in het komende jaar. De Afdeling advisering is belast met het toezicht op de naleving van de regels uit het Europese Stabiliteits- en Groeipact. Om deze taak adequaat te vervullen, sluit de Afdeling advisering aan bij de belangrijkste momenten in de begrotingscyclus. Ze brengt in april de voorjaarsrapportage uit over het Stabiliteitsprogramma en op Prinsjesdag de rapportage over de Miljoenennota en de begroting.