Beperk wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting tot alleen volkshuisvesting

De regering moet het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting beperken tot alleen volkshuisvesting. Regels over het versnellen van de beroepsprocedure horen niet thuis in dit wetsvoorstel, omdat ze niet zijn gericht op de versterking van de regie van overheden op de volkshuisvesting. Als de regering het direct en versneld procederen bij de Afdeling bestuursrechtspraak wil doorzetten, zal zij dit moeten regelen in een apart wetsvoorstel. Maar daarbij moet de regering wel de noodzaak en haalbaarheid onderbouwen en maatregelen treffen die de bestuursrechter in staat stelt rechtszaken sneller te behandelen. Dat staat in een advies van de Afdeling advisering van de Raad van State dat vandaag (27 november 2023) is gepubliceerd.

Inhoud wetsvoorstel

Het wetsvoorstel draagt volgens de regering bij aan het oplossen van het woningtekort en een evenwichtiger woningvoorraad. Het geeft het Rijk, de provincies en de gemeenten verschillende instrumenten om samen de regie op de volkshuisvesting te herstellen. Die regie ziet onder meer op hoeveel er wordt gebouwd en op welke locaties, maar ook op een evenredige verdeling van woningen en op het verstevigen van lokale woningbouwprestatieafspraken. Daarnaast staat in het wetsvoorstel dat de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State beroepen tegen bepaalde besluiten als enige instantie en versneld moet gaan behandelen.

Splits versnelde behandeling af van dit wetsvoorstel

De Afdeling bestuursrechtspraak zou beroepen tegen diverse besluiten direct gaan behandelen waarbij de procedure bij de rechtbank wordt overgeslagen. Verder zou de Afdeling bestuursrechtspraak deze procedures binnen zes maanden moeten behandelen. De versnelde behandeling gaat gelden voor diverse besluiten op grond van de nieuwe Omgevingswet, maar in een algemene maatregel van bestuur kunnen ook andere besluiten worden aangewezen voor deze versnelde beroepsprocedure.

De Afdeling advisering wijst erop dat de samenhang tussen de regels over de versnelde behandeling en de rest van het wetsvoorstel ontbreekt. Die regels zijn immers niet gericht op en dragen ook niet bij aan de versterking van de regie op de volkshuisvesting. Zij adviseert daarom dit onderdeel van het wetsvoorstel af te splitsen en zo nodig te regelen in een apart wetsvoorstel. De regering zal beter moeten motiveren waarom versnelde behandeling nodig en gerechtvaardigd is. Bovendien moet ze dan maatregelen nemen die de bestuursrechter in staat stelt om die versnelde behandeling daadwerkelijk te realiseren. Verder adviseert de Afdeling advisering om de besluiten waarvoor deze versnelde behandeling gaat gelden in de wet aan te wijzen. Tot slot adviseert zij om alternatieven voor de gekozen route voor versnelde beroepsprocedures te overwegen.

Verhouding tot de Omgevingswet

In het wetsvoorstel staat verder de expliciete opdracht om in een omgevingsvisie aandacht te besteden aan het belang van voldoende woongelegenheid. De Afdeling advisering wijst erop dat dit afwijkt van de systematiek van de Omgevingswet om voor omgevingsvisies geen inhouds- en vormvereisten voor te schrijven. Het risico bestaat dat hiermee het integrale karakter van de omgevingsvisie wordt aangetast.

Lokale binding woningcorporaties en relatie met het zorgdomein

Verder wordt als gevolg van het wetsvoorstel het werkgebied van woningcorporaties een stuk groter. Onduidelijk is hoe het wetsvoorstel zorgt voor het behoud van de lokale binding van woningcorporaties. De Afdeling adviseert om dit te verduidelijken. Dat geldt ook voor de koppeling tussen het al bestaande beleidsplan op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning en de volkshuisvestingsprogramma’s die het Rijk, provincies en gemeenten moeten opstellen. De Afdeling advisering ziet de samenhang tussen het woon- en zorgbeleid en onderschrijft een integrale aanpak hierbij. Tegelijkertijd is zonder een nadere toelichting niet duidelijk hoe de koppeling tussen beide beleidsstukken in de praktijk zal bijdragen aan een betere integratie van het woon- en zorgdomein.