Popmuziek ontvangt slechts 7,1% van landelijke cultuursubsidies

Onderzoekers pleiten voor ingrijpende hervormingen van cultuursubsidiestelsel

Haarlem, 17 januari 2025 | In 2023 kenden de Culturele basisinfrastructuur (BIS) en het Fonds Podiumkunsten (FPK) slechts 7,1% van het totale subsidiebedrag toe aan popmuziek. Bovendien is de aanvraagprocedure te complex en te weinig flexibel voor de popmuzieksector. Dit blijkt uit een onderzoek door het lectoraat Innovatie in de muziekindustrie van Hogeschool Inholland in samenwerking met de Popcoalitie, het samenwerkingsverband van een groot aantal organisaties uit de pop- en dancemuzieksector. Zij vergeleken toekenningen van cultuursubsidies aan popmuziek met die aan genres zoals klassieke muziek en andere podiumkunsten. Het rapport, dat vrijdag 17 januari wordt gepresenteerd aan de sector op Eurosonic Noorderslag, stelt dat popmuziek binnen het huidige cultuursubsidiestelsel structureel ondergewaardeerd blijft en pleit voor ingrijpende hervormingen.

Oneerlijke verdeling subsidies

Klassieke muziek ontvangt 93% van de BIS-subsidies voor muziek, terwijl popmuziek met 7% genoegen moet nemen. Bij het FPK is het aandeel voor popmuziek weliswaar hoger (16,1%), maar slechts 1% van de grotere, meerjarige productiesubsidies heeft een popmuziekbestemming. Bezoekers van klassieke muziek krijgen gemiddeld 34 euro van hun kaartje gesubsidieerd, terwijl dat per bezoek aan een popconcert maar 80 cent per kaartje is. “Het verschil is deels verklaarbaar door factoren als orkestgrootte en personeelsstructuur van klassieke ensembles”, zegt Maartje Houtzager, onderzoeker bij het lectoraat Innovatie in de muziekindustrie. “Maar deze ongelijkheid roept vragen op over de rechtvaardigheid van de huidige financiering, en wat het betekent voor de ontwikkeling van talent en innovatie in de popsector.”

Complexe aanvraagprocedures remmen innovatie

Professionals uit de popmuziek benadrukken dat het huidige subsidiebeoordelingssysteem niet aansluit bij de realiteit van de sector. “Aanvragen zijn complex, administratief zwaar, en vaak niet flexibel genoeg om de projectmatige werkwijze in popmuziek te ondersteunen”, zegt Arriën Molema, bestuurslid van de Popcoalitie en voorzitter van BAM! Popauteurs. “Daarnaast schort het aan representatieve expertise in de beoordelingscommissies”, aldus Molema.

Duurzame talentontwikkeling

Vooral voor makers in hun ‘mid-career’ fase is te weinig aandacht in het huidige stelsel: zij ontvangen minder financiële ondersteuning en kunnen aanspraak maken op minder regelingen. Dit roept vragen op over de mate waarin de subsidies bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van al het talent in de popmuzieksector. Molema: “Ook wordt al snel aangenomen dat de ondernemende popmuziek sector zichzelf wel kan redden, maar ook uit eerdere onderzoeken is gebleken dat dit niet het geval is en makers en artiesten juist goed steun kunnen gebruiken om een duurzame carrière op te bouwen.”

Aanbevelingen voor een rechtvaardiger stelsel

“We zien dat de popmuziek binnen het huidige cultuursubsidiestelsel structureel ondergewaardeerd blijft, ondanks beleidsvoornemens om het cultuursubsidiestelsel inclusiever te maken”, zegt Houtzager. In het rapport worden daarvoor de volgende aanbevelingen gedaan:

• Verder onderzoek naar cultuurbeleid: Onderzoek hoe het landelijke cultuurbeleid beter kan aansluiten op de praktijk en eigenheid van de popsector.
• Dialoog met belanghebbenden: Laat aanvragers zoals makers, managers en presentatieorganisaties in gesprek gaan met cultuursubsidieverstrekkers, beleidsmakers en beoordelingscommissies.
• Ontwikkelen van methoden en criteria: Ontwikkel methoden en criteria die een rechtvaardig cultuursubsidiesysteem faciliteren dat recht doet aan de praktijk van de popmuzieksector.
• Verbetering van expertise: Zorg ervoor dat commissieleden voldoende expertise hebben om de snel veranderende popmuziekwereld te beoordelen.
• Onderzoek naar nieuwe beoordelingscriteria: Onderzoek of regelingen kunnen werken met andere beoordelingscriteria, zoals andere rechtsvormen (zzp’er, vof) en andere manieren van begroten.
• Ontwikkelen van nieuwe aanvraagmethodes: Ontwerp aanvraagmethodes die beter aansluiten op popmuziek, zoals videopresentaties, nieuwe media en het meenemen van successen van voorbije jaren.
• Meerjarige regelingen voor popmuzieksector: Bied de popmuzieksector, met name de makers, de kans om aanspraak te maken op meerjarige regelingen binnen het huidige cultuursubsidiestelsel.

Hervorming noodzakelijk vóór 2029

Met hervormingen in het cultuursubsidiestelsel na 2029 in het vooruitzicht, benadrukken de onderzoekers dat dit hét moment is om de ongelijkheid aan te pakken en een inclusiever systeem te realiseren. De unieke dynamiek en maatschappelijke waarde van popmuziek verdienen een eerlijke plek binnen het Nederlandse cultuurbeleid.