Europarlement: associatieverdrag Oekraïne werkt, maar corruptie blijft zorgelijk

Het Europees Parlement maakt zich zorgen over corruptie en de democratische rechtsstaat in Oekraïne. Dankzij het associatieverdrag met de EU heeft het land op deze punten wel hervormingen doorgevoerd, maar toch dreigt het terug te vallen in de oude groef. Dat stelt het parlement na onderzoek. Tot aan de coronacrisis groeide de Oekraïense economie en nam de werkloosheid door het verdrag af. Ook heeft akkoord een positieve uitwerking op onder meer landbouw, handel, energie en verkiezingsprocedures. Verder komt het Europarlement op voor de mensenrechten op de Krim en in Oost-Oekraïne.

In de afgelopen tijd namen Europarlementariërs het associatieovereenkomst van de EU met Oekraïne onder de loep. Het werkt het akkoord, dat in september 2017 in ging, zoals het moet en zijn er verbeteringen nodig? Daarop probeerden de parlementariërs antwoorden te vinden. In het rapport stellen ze vast dat Oekraïne voor de coronacrisis behoorlijk heeft geprofiteerd van het vrijhandelsakkoord met de EU. De economie zat in de lift en het aantal werklozen nam aanzienlijk af. Ook is Kiev veel verplichtingen uit het akkoord nagekomen, zoals het in gang zetten van hervormingen in de landbouw, de energiesector en het bankwezen, maar ook op het gebied van milieu en de digitale economie.

Het rapport waarschuwt dat een deel van de hervormingen in Oekraïne nog moet worden nagekomen. Als dat niet gebeurt, kan er een terugval komen naar de oude situatie. Zo is de rechtspraak in het Oost-Europese land nog steeds onbetrouwbaar en blijven onafhankelijke economische instellingen, zoals de Oekraïense Centrale Bank, onder politieke druk staan van de autoriteiten. Het ziet er naar uit dat de machtige Oekraïense oligarchen bezig zijn de democratische hervormingen te ondermijnen, waardoor het hervormingsgezinde deel van het nationale parlement steeds zwakker wordt. Het Europees Parlement maakt zich daar ernstige zorgen over. Wel blijven president Zelensky en bepaalde politieke partijen hun best doen om corruptie te bestrijden, maar toch blijft de situatie zorgelijk.

Om de coronacrisis te lijf te kunnen gaan, is de EU met een financieel steunpakket voor de Oekraïense economie gekomen. Een meerderheid van de Europarlementariërs ziet dat als een gebaar van solidariteit. Na de coronacrisis kan de handel met het land weer toenemen. Niet iedereen omarmt het associatieverdrag met Oekraïne. Zo wijst de de SGP erop dat het zorgt voor een oneerlijke concurrentie in de Europese landbouw. Europarlementslid Bert-Jan Ruissen: ‘Boeren in Oekraïne kunnen volop naar de EU exporteren, dankzij lagere normen voor milieu en dierenwelzijn. De EU laat bijvoorbeeld eieren toe uit legbatterijen, die in de EU zelf zijn verboden. Dit is een ongelijk speelveld. Dat kunnen we niet aanvaarden.’

Europarlementariër Tineke Strik (GroenLinks) ziet ook in dat de Oekraïense regering op cruciale punten moet verbeteren en vindt de situatie zorgelijk. ‘We zien ook dat het land stappen in de goede richting zet op andere punten. Het associatieverdrag blijft het belangrijkste middel om hervormingen af te dwingen. Zeker in het licht van de agressieve houding van Rusland, is en blijft de Europese steun aan hervormingen en soevereiniteit van enorm belang voor Oekraïners.’

Het Europarlement blijft zich inzetten voor de Oekraïense onafhankelijkheid en blijf sancties tegen Rusland steunen. Die kwamen er na de Russische inval in de Krim en de steun van Moskou aan separatisten in de oostelijke Donbass-regio werden Het parlement veroordeelt de mensenrechtenschendingen aldaar en roept onder meer de Europese Commissie op om de wereldwijde sanctieregeling voor de mensenrechten snel operationeel te maken.