EU-handelsverdragen met Singapore en Vietnam strijdig met SER-meetlat

De EU heeft tijdens een Azië-top in Brussel handel- en investeringsakkoorden met Vietnam en Singapore ondertekend, die Europese standaarden voor voedselveiligheid, milieu en arbeid dreigen te ondermijnen. Handel anders! roept Nederlandse Europarlementariërs op niet in te stemmen met deze handelsverdragen voordat ze aan de criteria voldoen van de SER-meetlat. Handel anders! is een collectief van boeren, vakbonden, ngo’s, ondernemers, journalisten en academici voor duurzame en eerlijke handel.

Tuur Elzinga, vicevoorzitter van vakbond FNV: ‘Deze verdragen voldoen absoluut niet aan de SER-meetlat. Allebei gaan ze niet uit van naleving van fundamentele arbeidsnormen. Sterker nog: zowel Singapore als Vietnam weigeren bijvoorbeeld de vrijheid te erkennen om een vakbond te mogen oprichten. Vietnam onderschrijft bovendien het ILO-Verdrag tegen dwangarbeid niet. Handel is prima, maar concurrentie gebaseerd op uitbuiting is onacceptabel.’

De SER ontwikkelde een meetlat voor handelsverdragen tijdens de TTIP-onderhandelingen tussen de EU en de VS in het tripartite overleg met VNO-NCW, de vakbonden en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De meetlat legt criteria vast waaraan een modern handels- en investeringsverdrag moet voldoen om als duurzaam en eerlijk te kunnen worden aangemerkt.

De handels- en investeringsverdragen met Singapore en Vietnam missen mechanismen om Europese investeerders te houden aan internationaal geaccepteerde standaarden voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Volgens Handel anders! moeten Europese consumenten erop kunnen vertrouwen dat op de EU-markten geen producten binnenkomen die zijn gemaakt onder schrijnende omstandigheden. Handelsverdragen zouden ook moeten borgen dat Europese bedrijven en investeerders niet profiteren van zwakke mensenrechten- en milieunormen elders.

Het laatste woord is nu aan het Europees Parlement voor wat betreft het handelsdeel van deze verdragen, waarin het Nederlandse parlement geen stem heeft. Het investeringsdeel (inclusief investor-to-state dispute settlement, afgekort als ISDS) moet straks wél nog worden goedgekeurd door de nationale parlementen. Hierdoor kunnen bedrijven - buiten de nationale rechter om – overheden aanklagen. En als zij zelf vinden dat ze schade ondervinden van politieke keuzes van de overheid, kunnen ze honderden miljoenen of zelfs miljarden aan ‘compensatie’ eisen. ISDS vormde één van de belangrijkste bezwaren tegen handelsverdragen als CETA (met Canada) en TTIP (met de VS) en wordt momenteel door het Europees Hof getoetst op rechtsgeldigheid. Het Hof deed al eerder uitspraak dat dit supranationale, private arbitragesysteem binnen de EU in strijd is met de Europese rechtsorde.

Marieke van Doorn, coördinator van Handel anders!: ‘Met verdragen die nu zijn getekend, maken overheden het zichzelf moeilijk om – in het algemeen belang - beleid op bv. klimaat-, milieu- en arbeidswetgeving aan te scherpen. Onze oproep aan de parlementen: Handel anders! Keur alleen verdragen goed die overheden en bedrijven aan EU-standaarden houden en alleen duurzame investeringen beschermen.’