'Lokale hitte-aanpak essentieel voor het beschermen van kwetsbare personen'

Vanaf vandaag geldt in Nederland een nationaal hitteplan: een waarschuwingssysteem om kwetsbare groepen, zoals 75-plussers en chronisch zieken, te beschermen. Om ook kwetsbaren als minima en jonge kinderen beter te beschermen, is een lokale aanpak essentieel.

Een belangrijk argument voor een lokale hitte-aanpak is dat de behoefte aan bescherming tegen extreme warmte plaatselijk sterk verschilt. Dat factoren als leeftijd en gezondheid een rol spelen is wijdverbreid, maar een factor als inkomen blijft vaak onderbelicht.

Zo behoren arme wijken bovengemiddeld vaak tot de warmste wijken. De redenen zijn legio: van minder groen op straat en minder goed geïsoleerde (huur-)woningen, tot het gebrek aan een verplichting voor woningcorporaties om zonwering te installeren. Dat maakt de impact van een hittegolf op deze wijken het grootst. Op lokaal niveau heeft men het beste zicht op waar de kwetsbare inwoners zich bevinden.

Het ruimtelijke en sociale domein moeten veel meer met elkaar worden geïntegreerd. De gebruiker moet centraal staan, met name de meest kwetsbare groepen. Dat betekent begrijpen hoe die inwoners leven en zich bewegen, en vervolgens het gebouw en gebied daarop inrichten.

Voorbeelden hiervan zijn het ontwerpen van koele routes tussen woonlocaties van kwetsbare personen en noodzakelijke faciliteiten, zoals winkelcentra en ziekenhuizen. Maar ook het vergroenen van schoolpleinen en scholen, en het toevoegen van schaduw en water, zodat kinderen ook bij warm weer buiten kunnen spelen zonder oververhit te raken.

Een koele plek op ‘pantoffelafstand’ is belangrijk, zodat iedereen tijdens hete zomerdagen verkoeling kan vinden. Die afstand refereert aan het berekende bereik van zo’n 300 meter die een kwetsbare inwoner, zoals een bejaarde op huisschoenen, kan afleggen naar een groen park of openbare gekoelde ruimte. Dit heeft gevolgen voor de ruimtelijke ordening en dus voor de andere ruimtelijke functies en gebruikers in zo’n gebied.

Naast klimaatadaptatie-analyses en onderzoek naar hitte in woningen, werkten collega hittecoaches van Haskoning ook mee aan de ‘Menukaart Hitte’ die gemeenten voorziet in een hapklare aanpak om hitte binnen hun grenzen te helpen bestrijden. Hard nodig, aangezien slechts 90 van de 342 gemeenten in Nederland een lokaal hitteplan hebben. Het streven van de overheid is een verdubbeling van dit cijfer in 2028, maar de stimulans beperkt zich vooralsnog vooral tot woorden.