'Mogelijk cascade-effect bij stroomuitval Spanje'

Miljoenen Spanjaarden en Portugezen zaten deze week langdurig zonder stroom. Wat er precies gebeurd is, zal onderzocht moeten worden. Storingen in het elektriciteitsnet komen regelmatig voor, maar die worden veelal juist geïsoleerd. Eigenlijk wil je in geval van een stroomstoring alleen het gedeelte afschakelen waar de fout optreedt en niet een heel land. Het zou kunnen dat er in Spanje een cascade-effect heeft plaatsgevonden.

Bij zo'n cascade-effect valt er één vitaal onderdeel uit en veroorzaakt dat meer uitval verderop in de elektriciteitsnetten. Dat kan voorkomen omdat veel systemen onderling van elkaar afhankelijk zijn.

Het hoge aandeel zonne-energie kan ook één van de oorzaken zijn. Omvormers van zonnepanelen reageren in een foutscenario anders dan generatoren in energiecentrales. Het kan ook liggen aan onjuiste instellingen in het hoogspanningsnetwerk, of er kan ergens een kabel of hoogspanningslijn bijgelegd zijn waar het originele ontwerp niet op aangepast was. Of het kan zijn dat elektriciteitsnetwerken niet correct gefunctioneerd hebben; apparatuur in elektriciteitsnetwerken kan heel oud zijn. Maar dat is nog te vroeg om nu te stellen.

Elektriciteitsnetten van Spanje direct met Nederland verbonden 

De elektriciteitsnetwerken van Spanje zitten aan alle Europese netten vast, ook aan het Nederlandse netwerk. Op een bepaald punt ontdekte het systeem dat het afgeschakeld moest worden, maar het ‘geïsoleerde gebied’ bestreek bijna heel Spanje.

Op de grens tussen landen zit ook de scheiding van de netbeheerders, waar bijvoorbeeld de Spaanse en Portugese netbeheerder samen komen. Op de bijgevoegde kaart van het Nederlandse hoogspanningsnet zie je die grenspunten goed. Bij de rode pijltjes gaat ons hoogspanningsnet Duitsland en België in, en via onderzeese gelijkstroomkabels naar Noorwegen, Denemarken en Groot-Brittannië.  

Duitsland en Nederland  

Storingen in het elektriciteitsnet komen regelmatig voor, maar deze worden veelal geïsoleerd. Een grote black-out is in Nederland zeldzaam. Er is wel een black-out geweest toen in 2017 een helikopter van de luchtmacht tegen een hoogspanningskabel vloog. Het gebied rond Culemborg had toen een stroomuitval. De hoofdoorzaak was heel duidelijk de helikopter, maar op dat moment vond er ook onderhoud plaats aan het stroomnetwerk.