Massaal weer naar het buitenland: pas op voor rabiës

Nu veel landsgrenzen weer open zijn, neemt het aantal verre reizen onder Nederlanders toe. Of je nu door Europa trekt of een ander continent gaat bezoeken, rabiës (ook wel hondsdolheid genoemd) komt wereldwijd voor. De dodelijke ziekte is het gevolg van infectie met het rabiësvirus door een besmet dier, bijvoorbeeld via een krab- lik- of bijtincident. Voor de pandemie signaleerde Eurocross Assistance een fikse stijging in het aantal rabiësmeldingen van Nederlandse reizigers in het buitenland. Nu het aantal buitenlandse reizen weer flink toeneemt wil de alarmcentrale een opnieuw stijgende lijn zoveel mogelijk voorkomen door mensen alert te maken op het virus en de risico’s.

Toegenomen meldingen

Jaarlijks sterven wereldwijd ruim 50.000 mensen aan de gevolgen van rabiës (bron: RIVM). Het virus kan via het speeksel van een geïnfecteerd dier in het lichaam komen door een beet, krab of lik. Tussen 2016 en 2018 verdubbelde het totaal aantal meldingen van een mogelijke rabiësbesmetting bij Eurocross van 163 naar 342. In de eerste zes maanden van 2019 ontving Eurocross 222 meldingen, waarvan de meeste uit Indonesië (13%), Thailand (11%), Vietnam (8%) en Sri Lanka (8%) kwamen. In de eerste helft van 2022 waren dit 116 meldingen, waarvan de meeste afkomstig uit Colombia (10%), Mexico (8%), Thailand (7%) en Costa Rica (7%). In de helft van de gevallen komt dat doordat zij een dier hebben gevoerd of aangehaald.

Onmiddellijke behandeling

Wanneer iemand mogelijk in contact is gekomen met rabiës, is onmiddellijke behandeling noodzakelijk. Dit is van essentieel belang, want bij uitbraak is de infectie altijd dodelijk. Vervolgens moeten vaccins en antistoffen worden toegediend. Doordat medicatie niet op elke bestemming voorhanden is, betekent dit vaak een abrupt einde van de reis. Floriana Luppino, arts bij Eurocross: “We zien dat in bijvoorbeeld Latijns-Amerika de medicatie tegen rabiës zeer slecht verkrijgbaar is. Daar moet de reiziger zich bewust van zijn. Een goede manier om gedoe te voorkomen is vooraf vaccineren. Op die manier ben je, mocht je een ernstige wond krijgen van een bewezen rabide dier, nog steeds goed beschermd en heb je alleen een boostervaccin nodig. Daar moet je misschien even voor reizen, maar is wel te krijgen zonder dat je terug moet naar Nederland.”

Mentale impact

Een mogelijke rabiësbesmetting brengt veel angst en stress met zich mee. Uit kwalitatief onderzoek van Eurocross in samenwerking met het Leids Universitair Medisch Centrum, blijkt dat 60 procent van de mensen in deze situatie angst ervaart. Luppino vervolgt: “De stressreactie komt voort uit het besef dat de ziekte dodelijk is en de haast die achter de behandeling zit. Als de behandeling ter plaatse niet mogelijk is of niet volledig kan worden uitgevoerd, kan evacuatie of repatriëring nodig zijn, wat een direct einde van de vakantie betekent. Alles bij elkaar een uiterst stressvolle situatie, waardoor een mogelijke besmetting niet alleen fysiek maar ook mentaal voor flinke impact kan zorgen.”

Over rabiës

Rabiës komt bijna overal ter wereld voor, in maar liefst 150 landen. Met name in landen in Afrika, Azië en bepaalde delen van Midden- en Zuid-Amerika, maar ook in (Oost-)Europa (Albanië, Polen, Roemenië, Turkije). Vermijd in landen waar rabiës heerst dus contact met dieren. Niet alleen honden, katten en apen kunnen rabiës bij zich dragen, maar ook vleermuizen.

Overweeg daarnaast een vaccinatie voorafgaand aan je vakantie. Eenmaal ingeënt ben je je hele leven beschermd. Bij mogelijke besmetting heb je dan alleen nog twee injecties nodig van een vaccin dat makkelijker te verkrijgen is. Bij vermoeden van een mogelijke besmetting adviseert Eurocross met klem om altijd contact op te nemen met de alarmcentrale. Daarnaast moet bij een krab, lik of beet van een dier de plek direct tenminste vijftien minuten worden schoongemaakt met lauwwarm water en zeep en bij voorkeur worden uitgeborsteld, bijvoorbeeld met een tandenborstel.