Rijksoverheid geeft fors meer uit aan R&D

De rijksoverheidsuitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (R&D) stijgen tussen 2022 en 2023 met 1,4 miljard euro van 7,8 miljard naar 9,1 miljard euro. Dat is een forse stijging van 18%. In 2024 loopt dit verder op naar 9,5 miljard euro (+4%). Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Rathenau Instituut.

De toename is grotendeels toe te schrijven aan het Nationaal Groeifonds en aan de stijging in de onderzoeksuitgaven van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het Nationaal Groeifonds is bedoeld om bij te dragen aan economische groei op langere termijn. De stijging in de onderzoeksuitgaven van het ministerie van OCW komt vooral tot uitdrukking in een toename van de institutionele financiering van universiteiten besteed aan onderzoek. Daar komt naar verwachting 0,4 miljard euro bij: van 3,4 miljard euro in 2021 tot 3,8 miljard euro in 2023 (+12%).

In het rapport Totale investeringen in wetenschap en innovatie (TWIN) 2021-2027 beschrijft het Rathenau Instituut de ontwikkeling van overheidsuitgaven voor R&D en innovatie over de jaren 2021 tot en met 2027. Het instituut kijkt naar de rijksoverheidsuitgaven en naar de totale uitgaven aan R&D van bedrijven, provinciale overheid, Europese Unie en andere organisaties. Het rapport bevat ook een vergelijking tussen de Nederlandse overheidsuitgaven aan R&D met die van andere landen. De analyse wordt gemaakt op basis van zowel gerealiseerde als begrote Nederlandse overheidsuitgaven.

In 2021 gaf de Nederlandse overheid 6,8 miljard euro uit aan R&D. Dat is ongeveer 35% van de totale R&D-uitgaven in Nederland. De extra overheidsinvesteringen in R&D die nu in de cijfers zichtbaar worden, dragen bij aan de ambitie van de Nederlandse regering om 3% van het bbp uit te geven aan R&D.

Verder blijkt uit de cijfers dat de fiscale steun voor R&D in Nederland (0,15% van het bbp) in vergelijking met andere landen niet meer uitzonderlijk hoog is, maar nog wel steeds boven het EU-gemiddelde (0,10%) en het OESO-gemiddelde (0,12%) ligt.

Jaarlijks publiceert het Rathenau Instituut een TWIN-rapport op basis van de meest recente begroting; dit jaar is dat de Rijksbegroting 2023. Het instituut vraagt de verschillende ministeries om aan te geven hoeveel zij uitgeven aan R&D en innovatie.

‘Vorig jaar zagen we al een sterke groei van investeringen in wetenschap en innovatie’, aldus onderzoekscoördinator Alexandra Vennekens. ‘Dit jaar is een forse verdere stijging begroot. Dit is vooral te verklaren door de verder oplopende tijdelijke investeringen in R&D en innovatie vanuit het Nationaal Groeifonds. Ook zijn in deze begroting voor het eerst middelen zichtbaar uit het Fonds voor onderzoek en wetenschap. We blijven de investeringen in de gaten houden, om te zien in hoeverre deze begrotingen gerealiseerd worden en om de effecten daarvan op de Nederlandse wetenschap te kunnen monitoren.’