'Herwaardering indirecte tijd van zorgverleners kan kwaliteit ggz verbeteren'

De gedwongen herijking van de tarieven van de geestelijke en forensische gezondheidszorg over 2022 en 2023 geeft de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de kans om het potentieel van indirecte tijd te doen toenemen. Dat geeft een impuls aan de kwaliteit van zorg: een kans die de NZa niet kan laten liggen.

Indirecte tijd is tijd die een behandelaar nodig heeft om zijn administratie te doen, multidisciplinair overleg te plegen, maar bijvoorbeeld ook om te herstellen na een intensief consult. De balans tussen directe en indirecte tijd is een spannende. Tijd die direct besteed wordt aan een patiënt is declarabel, indirecte tijd niet. Onbedoeld blijft hier een perverse prikkel bestaan voor het management van zorgorganisaties om een behandelaar zo veel mogelijk in te zetten in het directe cliëntcontact.

Een correct tarief voor directe en indirecte tijd stelt een zorgverlener in staat zich beter staande te houden in een sector die toch al steeds meer onder druk staat. Toegenomen complexiteit van cliënten vraagt om steviger regiebehandelaarschap en nauwe samenwerking over de sectoren heen: taken die voornamelijk plaats vinden in indirecte tijd. Hetzelfde geldt voor het analyseren van onderzoeksgegevens om tot inzicht in de juiste behandeling voor de cliënt te komen.

In augustus 2024 kreeg de NZa van de rechter drie maanden om de tijd de tarieven over 2022 en 2023 te herijken en actuele gegevens over de sinds 2017 gestegen indirecte tijd daarin te verwerken. In de rechtszaak werd aangetoond dat er de afgelopen vijf jaar meer indirecte tijd plaatsvond. De uitspraak doet recht aan het belang van indirecte tijd. Met een daadkrachtige doorrekening kan de NZa deze ontwikkeling stimuleren. Het zou ook de perverse prikkel tot het schrijven van meer directe tijd tegengaan, wat ten goede komt aan misstanden zoals de declaratiefraude en diagnoses stellen zonder gedegen onderzoek bij Compass, waar Follow the Money over berichtte.

Dat het ook mis kan gaan als indirecte tijd onvoldoende wordt benut, blijkt uit onderzoek van de IZZ Zorgverzekering. Eén op de vijf psychologen, psychiaters, (ortho)pedagogen en andere therapeuten werkzaam in de ggz voelde zich in 2022 emotioneel uitgeput, terwijl dat onder medewerkers van ziekenhuizen één op de tien bedraagt. De NZa kan de geestelijke gezondheidszorg met de herijking naar passendere tarieven een steuntje in de rug geven.